Donals Schön en Chris Argyris. Double-loop learning

Abstract

INLEIDING 'Enkel-en dubbelslagsleren', 'espoused theory' en 'theory-in-use', denken en doen in balans brengen ... Je hebt zo van die begrippen die telkens weer opduiken in je leven, en die schreeuwen: 'hier moet je iets mee!' Het werk van Argyris en Schön doet dit bij mij. Hoe ondoorgrondelijk soms ook, hun werk blijft mij aan het den-ken zetten, het zet de wereld op z'n kop en biedt een nieuwe taal. Het schrijven van een toegankelijke samenvatting van (een deel van) hun werk is geen sinecure, maar ik waag me er met plezier aan. Laten sommige vraagstukken zich nu zo lastig oplossen, of zijn ze van alle tijden? Die vraag speelt in mijn hoofd als ik door de biografieën van Donald Schön en Chris Argyris navigeer. Bijna vijftig jaar na dato staan de thema's uit hun oudste werken, de verbinding tussen individuele en organisatieontwikkeling, nog steeds bovenaan het lijstje van vraagstukken over leren en ontwikkelen! Sterker nog, er zijn niet veel gesprekken met opdrachtgevers waarin dit geen rol speelt. Samen met het verwante en centrale onderwerp van dit hoofdstuk overigens: hoe zorgen we ervoor dat we niet steeds dezelfde patronen blijven herhalen? In de kern gaat het werk van Argyris en Schön (1974) terug naar het gegeven dat mensen 'mentale kaarten' (een web van opvattingen, beelden, regeltjes, afleidin-gen en dergelijke) in hun hoofd hebben over hoe ze hun acties vormgeven, uit-voeren en herzien. Slechts weinig mensen zijn zich ervan bewust dat de·mentale kaarten die ze gebruiken in hun hoofd -en die dus het handelen sturen-over het algemeen andere zijn dan die waar ze anderen over vertellen ('wat ze zeggen te doen'). Slechts weinig mensen zijn zich überhaupt bewust van de mentale kaarten die hun denken en handelen sturen. Om enkel-en dubbelslagsieren (double-loop learninB) als concept te begrijpen helpt het terug te gaan naar de manier waarop deze mentale kaarten werken. We maken echter eerst uitgebreider kennis met de grondleggers van double-loop learning. THEORIE Biografie van Chris Argyris en Donald Schön (1930-1997) Chris Argyris en Donald Schön schelen zeven jaar in leeftijd: Argyris werd geboren op 16 juli 1923 in Newark, New Jersey, Schön op 19 september 1930 in Boston. Zo stabiel als Argyris was als wetenschapper met interesse in psychologie en manage-ment, zo speels is de geschiedenis van Schön. Hij studeerde filosofie, maar deed ook conservatorium. Hij was een begaafd pianist en klarinettist en speelde in ver-. schillende jazzbands en ensembles. Mede daardoor was hij ook gefascineerd door improvisatie en innovatie. Werkte hij oorspronkelijk als docent filosofie,