İkinci Dünya Savaşında İsmet İnönü ve Churchill arasında yapılan Adana Görüşmesi

Abstract

1’inci Dünya Savaşının Sonuçları 2’nci Dünya Savaşının da nedenidir. Savaş 01 Eylül 1939 günü sabahın erken saatlerinde, bir radyonun Polonyalılar tarafından basıldığı haberi ile Almanların hızla Polonya sınırlarına girişi ve bu gelişme üzerine Sovyet ordularının da Polonya’nın doğu sınırından girmesi ile başlamıştır. 1939 yılında başlayan 2’nci Dünya Savaşı 6 yıl süresince taraf olmayanları da daima meşgul etmiştir. Taraf olmamasına rağmen taraflar kadar harbin sıkıntısını yaşayan en şanssız ülke hiç şüphesiz Türkiye olmuştur. Türkiye harbin ayak seslerini daha 1930’ların ilk yıllarında anladığından yakın gelecekte büyük bir harbin içerisinde kalarak genç cumhuriyetin heba edilmemesi, milletin yeni sıkıntılara düçar olmaması için bölgesinde ittifaklar yapmıştır. İngiliz Başbakanı Churchill, Roosvelt’e; Türkiye’nin bir üs haline getirilerek Akdeniz’de Türk savunmasını hazırlamaya ikna için gayret etmiştir. Churchill, Kazablanka görüşmelerinden sonra Türkiye’yi saflarında harbe sokabilmek için 30 Ocak 1943 tarihinde Türkiye’ye gelmiş ve Adana’da İsmet İnönü ile bir görüşme yapmıştır. Görüşmeler 2 gün sürmüştür. Bu görüşmelere “Sağırlar Diyaloğu” da denmektedir. Çünkü Churchill ve İnönü taban tabana zıt fikirlerde görüşmelere katılmışlar, görüşme sonunda her iki taraf amacına ulaştığı izlenimi ile ayrılmıştır. Görüşme dünya basınında ve iç basında büyük yankı yapmıştır. Türkiye, karşılanması imkansız şartlar ile İngiltere’yi oyalamıştır. Bulunduğu konum itibariyle tarafsız kalmasının daha yararlı olacağı politikası, 1945 yılı Şubat ayına kadar korunmuştur. Bu tarihte ise kazanan tarafın belli olmasıyla yeni kurulacak Birleşmiş Milletlerde yer alabilmek için Almanya ve Japonya’ya göstermelik savaş açılmıştır