Otizmli Çocuğa Sahip Ailelerde Anne-Çocuk Ve Baba-Çocuk Etkileşiminin İncelenmesi

Abstract

The aim of this study is to examine the interactional behaviors of the parents who have a child with autism spectrum disorder (ASD) in terms of various variables. In this descriptive survey study, the participants were 24 parents who have a child with ASD within 36-72 months-old age range. The data were collected through video records of interactions of parents and their child, and were analyze dusing a statistical program. The results showed that the parents who have a child with ASD had low interaction scores in the subscales of emotional expressive and responsive-interactional behaviors. Their scores in the subscale of guiding and success-oriented interractional behaviors were high, meaning that they are extremely success-oriented. It was not found a noteworthy difference in terms of the variables that ASD probability of child, child’s gender, and educational status of the parents’, during the mother-child and the father-child interactions.Alternate abstract:Bu araştırmada 36-72 ay arasında otizm spektrum bozukluğu (OSB) tanısı olan çocuğa sahip olan anne (n=12) ve babaların (n=12) çocukları ile olan etkileşimsel davranışlarının ne düzeyde olduğunu belirlemek, anneve babaların çocuklarıyla etkileşim düzeyleri arasında eğitim durumu, çocuğun cinsiyeti ve çocukta OSB görülme olasılığı açısından fark olup olmadığını değerlendirmek amaçlanmıştır. Tarama modelinde betimsel bir çalışma olan araştırmanın çalışma grubunda 36-72 aylık OSB tanısı olan çocuğa sahip 12 anne-baba çifti yer almıştır. Araştırma verileri anne ve babaların çocukları ile etkileşimleri sırasında video kaydı alınarak toplanmıştır. Ebeveyn etkileşim davranışları, Ebeveyn Davranışı Değerlendirme Ölçeği-Türkçe Versiyonu (EDDÖ-TV) kullanılarak puanlanmıştır. Elde edilen veriler bir istatistik programı aracılığı ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, OSB tanısı olan çocuğa sahip annelerin ve babaların çocuklarıyla etkileşimlerinde EDDÖ-TV duygusal ifade edici olma ve duyarlı yanıtlayıcı olma alt ölçeklerinden ortalamanın altında puan aldıkları belirlenmiştir. Anneve babaların EDDÖ-TV başarı odaklı ve yönlendirici olma alt ölçeğinden ise yüksek puan aldıkları, dolayısıyla fazlasıyla başarı odaklı oldukları görülmüştür. Anne-çocuk ve baba-çocuk etkileşiminde, çocuklarda OSB görülme olasılığı, çocukların cinsiyeti ve annelerin/babaların eğitim durumu açısından anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır.  Araştırma bulguları, OSB tanısı olan çocuğa sahip anne ve babaların etkileşimsel davranışları konusunda ilgili araştırmalar çerçevesinde tartışılmış ve önerilere yer verilmiştir.