Doğal Alan Rekreasyonu Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Abstract

Bu araştırmanın amacı; doğal alan rekreasyonu etkinliklerine katılan bireylerin katıldıkları etkinliklere ilişkin öz yeterlik düzeylerini ölçmek amacıyla Mittelstaedt ve Jones  (2009) tarafından geliştirilmiş olan Doğal Alan Rekreasyonu Öz-Yeterlik Ölçeği’nin (DARÖYÖ) Türkçe’ye adaptasyon çalışmasını yapmaktır. Araştırmanın örneklem grubunu, farklı doğal alan rekreasyonu kategorisi içerisinde (dağcılık, dağ kayağı, spor tırmanış, serbest paraşüt, yamaç paraşütü, yelkenkanat, rafting, akarsu kanosu, dingin su kanosu, doğa kampçılığı, doğa yürüyüşü, yol bisikleti, dağ bisikleti, kayak, snowboard, aletli dalış, derin dalış, yelken, rüzgar sörfü, kite sörf ) yer alan 359 (kadın 139 X =  39.50 ss=  12.13 yaş; erkek  220 X= 41.36 ss= 12.05 yaş)’dır. DARÖYÖ’nin original formu toplam iki alt boyut ve 17 maddeden oluşmaktadır. Elde edilen verilerin analizinde, tanımlayıcı istatistiklere ek olarak madde analizi, Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA), Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA), iki yarı test, iç tutarlık katsayıları hesaplanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğini test etmek için uygulanan Doğrulayıcı Faktör Analizi’nde (DFA) orijinal formla tutarlı olarak ölçek Türkçe versiyonunda da 2 alt boyut 13 maddeden oluştuğu belirlenmiştir. Ölçeğin faktör yüklerinin 0.59-0.87 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Ölçeğin Cronbach’s Alpha iç tutarlık katsayılarının 0.93 (beceri ve yeterlik) ile 0.83 (haz ve başarma) arasında değiştiği bulunmuştur. Ölçeğin Spearman Brown ve Guttman korelasyon katsayıları ise tek sayılar için (0.80-0.79); çift sayılar için (0.82-0.78) olarak bulunmuştur. Elde edilen sonuçlara göre, Türk kültürüne uyarlanan DARÖYÖ’nin doğal alan rekreasyonuna katılan bireylerin öz yeterlik düzeylerinin belirlenmesi için kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu ifade edilebilir.