Investigating the Factors Affecting the Whistle-blowing Intentions Using the Fraud Triangle and the Theory of Planned Behavior: An Accountant's Perspective

Abstract

امروزه از گزارشگری تقلب به عنوان مکانیزم مهمی در پیشگیری و کشف تقلب یاد می‌شود. هدف این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر قصد گزارشگری تقلب توسط حسابداران با استفاده از ترکیب اجزای مثلث تقلب، به عنوان عوامل محیطی توجیه کننده قصد گزارشگری تقلب، و مؤلفه‌های تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده بسط داده شده، که عوامل فردی توجیه کننده هستند، و ارائه الگویی تلفیقی به منظور تبیین قصد گزارشگری تقلب است. بدین منظور، پس از تبیین ارتباط میان اجزای مثلث تقلب و مؤلفه‌های تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده بسط داده شده، تأثیر عوامل کنترل رفتاری ادراک شده، هنجارهای ذهنی، نگرش در مورد گزارشگری تقلب و تعهد اخلاقی بر قصد گزارشگری تقلب مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش، از نوع پژوهش‌های پیمایشی است و نمونه آماری پژوهش را 171 نفر از کارکنان حسابداری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس در سال 1397 تشکیل می‌دهند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌ها با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری به روش کمترین مربعات جزئی بیانگر این است که متغیرهای کنترل رفتاری ادراک شده، هنجارهای ذهنی، نگرش در مورد گزارشگری تقلب و تعهد اخلاقی دارای تأثیر مثبت و معناداری بر قصد گزارشگری تقلب هستند. نتایج پژوهش بیانگر این است که ترکیب مثلث تقلب و تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده چارچوب تئوریکی مناسبی را برای پیش‌بینی قصد گزارشگری تقلب فراهم می‌آورد. از این رو، به منظور ترویج گزارشگری تقلب در شرکت‌ها ایجاد محیط اخلاقی قوی، بهبود کانال‌های گزارشگری و برنامه‌های انگیزشی، ایجاد خط مشی‌های مناسب کاهش نگرانی‌های ناشی از انتقام‌جویی حائز اهمیت است. M3 10.18869/acadpub.aapc.3.6.105