DEVLET TEORİSİNDE KUVVETLER AYRILIĞININ DOĞUŞU: LOCKE VE MONTESQUIEU

Abstract

Kuvvetler ayrılığı ilkesi günümüzde demokratik anayasal yönetim anlayışının tartışmasız temel unsuru olarak kabul edilmektedir. İktidarı kullananların yetkilerini sınırlama ihtiyacıyla ortaya çıkan bu ilkenin tarihsel gelişim süreci İlk Çağ’a kadar uzanmaktadır. Ancak modern anlamıyla kuvvetler ayrılığı anlayışının kökenleri büyük ölçüde İngiliz filozof Locke ve Fransız düşünür Montesquieu’nun çalışmalarına dayanmaktadır. Locke’un yasama-yürütme-federatif erkler ayrımı, Montesquieu’da yasama-yürütme-yargı ayrımı formunu kazanmıştır. Bu çalışmada, öncelikle üçlü erkler ayrımının gelişim süreci, düşünürlerin yaklaşımları bakımından ayrı ayrı ele alınmaktadır. Ardından farklı özellikleri bakımından erkler ayrılığı düşüncelerinin analizi yapılmaktadır. Locke, Montesquieu, hatta son bölümde kuvvetler ayrılığının yanlış olduğunu savunan muhaliflerin, Rousseau’nun düşünceleri ele alınmaktadır. Yasamanın üstünlüğü görüşünün öne çıkması nedeniyle erkler arasındaki ilişkiler için öngörülen fren ve denge mekanizmasının ancak devrimler döneminden sonra etkin şekilde uygulama alanı bulduğu öne sürülmektedir.The principle of separation of powers is now regarded as a fundamental element of democratic constitutional governance. The historical development process of this principle, which emerged with the need of limitation of power users, extends to the early ages. But the modern sense of the concept of separation of forces is largely based on the work of the English philosopher Locke and the French thinker Montesquieu. Locke's legislative-executive-federative separation of powers has won the form of legislative-executive-judicial separation in Montesquieu. In this study, the process of development of the division of triad powers is firstly handled separately in terms of the approaches of thinkers. Then, comparative analysis of different features is made. Locke, Montesquieu, and even Rousseau, who argues that the separation of forces is wrong. Finally, it is argued that the mechanism of checks and balances proposed for relations between the powers because of the prominence of parliamentary superiority has only been effectively applied after the period of revolutions.