TÜRKİYE’DE İŞGÜCÜ PİYASALARINDA SURİYELİ KADIN MÜLTECİLER: KONFEKSİYON ENDÜSTRİSİ ÖRNEĞİ

Abstract

Suriye’de 2011’den bu yana devam eden savaş, başta Türkiye olmak üzere yaklaşık 7 milyon insanın Lübnan, Ürdün, Irak ve Mısır gibi komşu ülkelere zorunlu göçüne neden olmuş ve bu göç dalgası beraberinde potansiyel bir işgücü akımı ortaya çıkarmıştır. Bu büyük yer değiştirme ev sahibi ülkelerde mültecilere yönelik insan hakları ve güvenlik anlamında ortaya çıkardığı sorunların yanı sıra işgücü piyasalarında da sömürünün artmasına yol açmıştır. Göçmen adaptasyonu üzerine yapılan araştırmalar, birleşme biçimi ve göçmenler için bir “çıkış yolu” olarak etnik yerleşim alanına artan ilgiyi yansıtmaktadır. Bu çalışmada, Suriye’den gelen mülteci kadınların Türkiye’de yoğunlaştıkları konfeksiyon sektörü aracılığıyla işgücü piyasalarına nasıl uyum sağladıkları incelenmektedir. Bu amaçla Suriyeli mültecilerin yoğun olarak yerleştikleri İstanbul Bağcılar'da bulunan iki konfeksiyon atölyesinde 15 Suriyeli kadın mülteci işçi ile yarı yapılandırılmış, anlatı ve derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Her iki atölyedeki kadınların tamamı kayıt dışı çalışmaktadır ve geçici işçi statüsündedir. Konfeksiyon atölyelerinde yoğun olarak Suriyeli mülteci kadınların istihdam edilmesinin başlıca nedeni çalışma izni olmaksızın küçük işletmeler bazında faaliyetlerini yürütmeleridir. Diğer bir neden ise üretimde ucuz ve bol işgücü girdisinin firmaların karlılıklarını artırabilmesidir. Çalışmadan elde edilen bulgular Suriyeli kadın mültecilerin vasıfsız işgücü gerektiren bir işgücü kolu olan konfeksiyon atölyelerinde işgücü piyasasına uyum sağladıklarını göstermektedir. Ancak bu çalışma biçimi bir tercih değildir. Çoğu mülteci kadının çalışma izni yoktur. Belirsizlik içindedir, vasıfsızdır ya da eğitimleri yarım kalmıştır. Bu tür nedenlerle fason üretim yapan atölyelerde çalışmak zorundadırlar. Suriyeli mülteci kadınların ortalama ücretlerinin yerli kadın işçilere göre daha düşük olduğu gözlenmemiştir. Kadın göçmenler göç sürecinin tüm aşamalarında yaşadıkları zorluklara ve ayrımcılığa rağmen, işgücü piyasalarında yer alabilmeleri kendilerini ifade etmelerinin önemli bir aracıdır. Kadın göçmen refahının dikkate alınarak, kadınları korumak adına tasarlanan yasaların (vasıfsız işçiler için resmi göç izni gerektiren yasalar gibi) Suriyeli kadın mülteciler için bir baskı ve sömürü kaynağı olsa da bu tür atölyeler mülteci kadınlar için ekonomik özgürlüklerinin artmasına katkıda bulunmaktadır. Ancak bu durum, göçmen kadınların sömürü ve marjinalleşmelerini maskelediğinin bir kanıtı olarak da görülmelidirThe ongoing war in Syria since 2011, initially just about Turkey, it caused the forced migration of approximately 7 million people to neighboring countries such as Lebanon, Jordan, Iraq and Egypt and this wave of immigration has brought along a potential labor flow. This major displacement has led to increased exploitation in the labor markets, as well as the human rights and security issues for refugees in host countries. In this study, Syrian refugee women are examined how they adapt to the labor market, through their clothing industry concentrated in Turkey. For this purpose, semi-structured, narrative, and in-depth interviewing were made with 15 Syrian women refugee workers in two clothing factory established in Bağcılar, Istanbul, where Syrian immigrants are concentrated. All women in both workshops work informally and are temporary workers. The main reason for Syrian refugee women being employed intensively in clothing factory is that they carry out their activities on a small business basis without a work permit. Another reason is that cheap and abundant labor input in production can increase the profitability of companies. Findings obtained from the study show that Syrian women refugees have adapted to the labor market in ready-made clothing sector, a branch of labor that requires unskilled labor. However, this way of working is not a preference. Most refugee women do not have a work permit. It is uncertain, unqualified, or their education is incomplete. For these reasons, they have to work in factory producing contract manufacturing. It has not been observed that the average wages of Syrian women refugee are lower than domestic women workers. Despite the difficulties and discrimination that women refugee experience at all stages of the migration process, their participation in the labor markets is an important tool for them to express themselves. Although the laws designed to protect women by taking into account the welfare of women migrants (such as laws requiring official immigration permits for unskilled workers) are a source of pressure and exploitation for Syrian women refugees, such factory contribute to increasing their economic freedom for refugee women. However, this situation is also evident as a proof that migrant women mask their exploitation and marginalization.