Amerikan Ceza Muhakemesi Hukukunda Hukuka Aykırı Delillerin Dışlanması

Abstract

Amerikan hukukunda anayasal haklar ihlal edilerek elde edilen deliller dışlanmaktadır. Delillerin dışlanması, Anayasa’nın makul olmayan arama ve el koymalara karşı güvende olma hakkı tanıyan Ek 4. maddesi; kendisine karşı tanıklık yapmaya zorlamama hakkı tanıyan Ek 5. maddesi; ceza yargılamasında sanığa avukat yardımından yararlanma hakkı tanıyan Ek 6. maddesi bağlamında mahkeme kararlarıyla oluşturulmuş dışlama kuralları ve gözaltındaki bir kimseden gönülsüz olarak elde edilen ikrarı değerlendirme dışı bırakan Miranda dışlama kuralı uyarınca yapılmaktadır.Amerikan hukukunda başlangıçtaki hukuka aykırı davranıştan türetilen deliller zehirli ağacın meyveleri olarak nitelendirilir. Dışlama kuralları zehirli ağacın meyvelerinin dışlanması öğretisiyle türev delilleri kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Böylece yalnız anayasal hakların doğrudan ihlal edilmesiyle elde edilen deliller değil, ayrıca bu ihlalden dolaylı olarak elde edilen deliller de dışlanmaktadır.Delillerin dışlanmasındaki amaç kolluğun kötü muamelede bulunmasını engellemektir. Bununla birlikte, dışlama kuralları ve uygulamaları faydasına karşın toplumun yüksek bir maliyet ödediği yönünde geniş eleştiri konusu yapılmıştır. Bu eleştirileri dikkate alan Birleşik Devletler Yüksek Mahkemesi delilleri dışlamanın hukuka aykırı davranışı engelleme olasılığının yetersiz olduğu durumlarda hem birincil hem de türev delillere uygulanabilen bir takım istisnalar getirmiştir. İyi niyet istisnası, bağımsız kaynak istisnası, zayıflatılmış kusur istisnası ve kaçınılmaz bulgu istisnası olarak adlandırılan bu durumlarda polisin yaptığı hukuka aykırı davranış sonucunda elde edilen delilin yargılamada kullanılmasına izin verilir.