Türk Hukukunda bir temel hak olarak sağlık hakkı

Abstract

Konusu yönünden sosyal haklar arasında ve tarihsel gelişimi yönünden " ikinci kuşak haklar " arasında sayılan sağlık hakkı, Anayasa'da " sosyal ve ekonomik haklar " arasında düzenlenmiştir. Bu doğrultuda, sağlık hakkı, hukuk öğretisinde bir " pozitif statü hakkı " karakterinde ele alınmıştır. Hakkın kapsamının ağırlık merkezi yönünden bir değerlendirmeyle bir dereceye kadar isabetli olan bu belirleme, hakkın bütünlüklü bir incelemesine yol gösterecek isabette değildir. Çünkü sağlık hakkının norm alanında, hak öznelerinin pozitif statülerini olduğu kadar negatif statülerini de ilgilendiren unsurlar bulunmaktadır. Aynı şekilde, sağlık hakkına karşılık gelen ödevler de pozitif statü belirlemesini aşan bir çeşitliliğe sahiptir. Bu çalışmada, Türk hukukunda sağlık hakkını bir temel hak olarak vücuda getiren Anayasa ve uluslararası insan hakları hukuku normları çerçevesinde, hakkın konusu, kapsamı ve özneleri ile bu hakka karşılık devletin ve üçüncü kişilerin ödevlerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Devletin ödevlerinin saygı, koruma, gereğini yerine getirme biçimindeki devletin üç temel ödeviyle anlaşılmasının, temel hak incelemesinde daha isabetli olacağı ileri sürülmektedir. Abstract The right to health is among social rights, in terms of its subject-matter, and among second generation rights, in terms of its historical evolution. A fundamental right under the section of economic and social rights in the Turkish Constitution, the right to health is usually studied as a typical " positive status right " in Turkish legal scholarship. This approach makes sense to a certain degree but has serious shortcomings to guide a comprehensive study. Because the scope of the right to health goes beyond the positive status of its subjects, a similar argument is valid for the corresponding duties of the state. This article deals with the right to health under Turkish law, and is aimed at describing the subjects, the scope and the limits of the right as well as the corresponding duties of the state. It will argue that the tripartite typology (respect, protect, fulfill) is better fit for the task of understanding the nature and scope of the duties of the state pertaining to the right to health.