TÜRK OTOMOTİV SEKTÖRÜNÜN EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİSİ: KARŞILAŞTIRMALI BİR EKONOMETRİK ANALİZ

Abstract

Bu çalışmada; otomotiv sektörünün ekonomik büyüme üzerindeki etkileri, Türkiye’nin 1963-2018 dönemi yıllık verileri kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada ekonomik büyüme; kişi başına düşen milli gelir ile temsil edilmiş, otomotiv sektörü; otomobil, otobüs, kamyon ve traktör üretimi şeklinde toplulaştırılmıştır. Her bir sektör için ayrı modeller kurulmuş ve analizler bu dört model yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Serilerin durağanlığı Kapetanios (2005) çoklu yapısal kırılmalı birim kök testiyle incelenmiş ve serilerin farklı derecelerde durağan oldukları görülmüştür. Seriler arasındaki eşbütünleşme ilişkileri Maki (2012) çoklu yapısal kırılmalı eşbütünleşme testiyle incelenmiş ve modellerde yer alan serilerin eşbütünleşme içinde oldukları belirlenmiştir. Eşbütünleşme testinden elde edilen yapısal kırılma tarihleri, uzun dönem analizine kukla değişkenlerle dâhil edilmiştir. Uzun dönem analizleri DOLS yöntemiyle gerçekleştirilmiş ve Türkiye’deki kişi başına düşen milli geliri; otomobil üretimindeki %1’lik artışın %0.62, kamyon üretimindeki %1’lik artışın %0.47, traktör üretimindeki %1’lik artışın %1.28 oranında artırdığı, otobüs üretimindeki %1’lik artışın ise %0.36 oranında azalttığı görülmüştür. Seriler arasındaki kısa dönem analizleri de DOLS yöntemi yardımıyla gerçekleştirilmiş ve otobüs üretiminin, uzun dönemdekinin aksine, kısa dönemde kişi başına düşen milli geliri artırdığı görülmüştür. Kamyon üretimi, uzun dönemde olduğu gibi kısa dönemde de milli geliri artırmıştır. Otomobil ve traktör üretiminin milli gelir üzerindeki kısa dönem etkileri pozitif olmakla birlikte, istatistiksel olarak anlamsız bulunmuştur. Bütün modellerin hata düzeltme terimlerinin katsayıları negatif ve istatistiksel olarak anlamlı çıkmıştır. Bu durum; modellerin hata düzeltme mekanizmalarının çalıştığını ve yapılan analizlerin güvenilir olduğunu göstermektedir.