Borsa İstanbul Sektör Endeksleri İle Döviz Kurları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: ARDL Modeli

Abstract

Döviz kurları, başta ihracat ve ithalat işlemleri yoğun olan şirketler olmak üzere tüm şirketlerin karar alma ve uygulama süreçlerine etki eden önemli faktörlerdendir. İlaveten şirketlerin döviz kuru duyarlılıkları, faaliyet gösterdikleri sektöre göre de şekillenmektedir. Bu açıdan döviz kuru etkisinin incelenmesinde şirketlerin içinde bulundukları sektörün özellikleri de büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada ise 03/01/2011-26/05/2016 dönemi için Borsa İstanbul endeksleri ile döviz kurları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda çalışmada BIST 100 Endeksi ve 23 sektöre ait hisse senedi endeksleri ile Dolar/TL ve Euro/TL döviz kurlarına ilişkin günlük veriler kullanılmıştır. Farklı seviyelerde durağan olduğu belirlenen seriler arasındaki uzun dönem ilişki ise ARDL modeli ile araştırılmıştır. Yapılan analiz sonucunda çalışmada yer alan 24 endeksten sadece BIST Tekstil Deri endeksi ile Euro/TL döviz kuru arasında, Dolar/TL kuru ile ise BIST Tekstil Deri, Ticaret ve Teknoloji endeksleri arasında uzun dönem ilişki olduğunu göstermiştir. İlaveten döviz kurları ile 3 endeks arasında kısa dönemde negatif, uzun dönemde ise pozitif bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca Toda-Yamamoto nedensellik testi sonucunda Borsa İstanbul endekslerinde daha çok geleneksel teorinin geçerli olduğu tespit edilmiştir.Exchange rates is one of the important factor which effects the process of applying and decision making of all firms especially importer and exporter firms. Additionally, firms’ exchange rate sensibility is shaping according to operated sectors. By this way it has great importance of firms' sector for analysing exchange rate effect. In this study it is purposed to analyse the relationship between the Istanbul Stock Exhange sector indexes and exchange rates for the period of 03/01/2011-26/05/2016. For this purpose, it is used BIST 100 Index and stock indexes of 23 sectors with Dollar/TL and Euro/TL exchange rates daily data. Long term relations between the series are examined with ARDL model. The results showed that there is long term relation between only BIST Textile Leather with Euro/TL and BIST Textile Leather, Wholesale and Retail Trade, Technology indexes with Dollar/TL exchange rate of 24 indexes.  Besides it is determined that there is a negative relation between exchange rates and 3 indexes in the short term and positive relation in the long term. Also Toda-Yamamoto causality test results indicated that traditional approach is more valid in Borsa Istanbul indexes.