Mimarlıkta Çoklu Bağlamsallıklar Sorunsalı

Abstract

Bağlam kavramı ilkin dil felsefesi, göstergebilim gibi alanlarda anlamın oluşma şartlarını açıklamak için kullanılmaya başlamıştır. Mimarlıkta ise yirminci yüzyılın ikinci yarısından itibaren tasarım nesnesini çevreleyen şartları açıklamak için kullanılmaktadır. Ontolojik açıdan kimi zaman fiziksel gerçeklik içinde, kimi zaman da sosyal gerçeklik içinde parça-bütün ilişkisine göndermede bulunabilmektedir. Epistemolojik açıdan ise bağlam, bir yandan mimari nesneyi konu edinen yargı, söylem veya bilginin anlam ve doğruluk koşullarına göndermede bulunan betimleyici ve analitik bir kavram olarak karşımıza çıkarken bir yandan da tasarımı yönlendirici normatif temelli, tasarımı keyfilikten uzaklaştıran kural koyucu ve doktriner nitelikte bir kavram olarak ortaya çıkmaktadır. Tüm bu çok boyutlu, çok anlamlı ve çok katmanlı yapı çözümlenip, ayrımlar ortaya konmadığında, kavram anlamsal belirsizlik nedeniyle hem pratikte hem de kuramsal alanda giderek işlevselliğini yitirmektedir. Bu çalışma mimarlık kuramlarında yer alan bağlam kavramsallaştırmalarını epistemolojik ve ontolojik açıdan çözümleyerek kavramın mimarlık alanında daha belirli hale getirilmesini amaçlamaktadır.The concept of context began to be used in fields such as language philosophy and semiotics to explain the conditions for forming meaning. In architecture, it has been used to explain the conditions surrounding the design object since the second half of the twentieth century. From an ontological point of view, it can sometimes refer to the part-whole relationship in physical reality and sometimes in social reality. From an epistemological point of view, on the one hand, context appears as a descriptive and analytical concept that refers to the meaning and truth conditions of judgment, discourse, or knowledge. On the other hand, it emerges as a normative and doctrinal concept that directs the design, with a normative basis, and keeps the design away from arbitrariness. When this multidimensional and multi-layered structure is not analyzed and the distinctions are not revealed, the concept gradually loses its functionality in practice and the theoretical field due to semantic ambiguity. This study aims to make the concept more specific in architecture by analyzing the context conceptualizations in architectural theories from an epistemological and ontological point of view.