Co właściwie sprawia, że dzisiejsze miasta są tak odmienne, tak pociągające? Miejskość (po)nowoczesna

Abstract

Posługując się poetyckim studium historii miast zaproponowanym przez Wystana Hugh Audena, stawiamy tezę o głęboko polemicznym charakterze miasta. Żywiołem polis jest polemos, spór, konflikt, który w długiej historii miast przybierał postać dychotomicznego napięcia – między posiadającymi a nieposiadającymi, arystokratami i sankiulotami. Tak długo, jak napięcie to zachowa ów binarny kształt, miasto będzie powielało swą dotychczasową historię z wszystkimi jej błędami. Współczesne miasto tworzy zbyt wiele elementów, zbyt mocno wirtualne interweniuje w realne, by dało się myśleć o przyszłości w kategoriach prostych opozycji. Jak proponuje Gilles Deleuze, model dotychczasowy opierający się na owych opozycjach wraz z podtrzymującym i wyostrzającym je systemem nakazów i zakazów powinien zostać zastąpiony przez model, w którym główną rolę odgrywają pragnienia, afekty i marzenia jednostek; te zaś nie poddadzą się dialektycznej analizie. Stawką jest więc miasto tyleż rzeczywiste, co wyobrażeniowe, choć to ostatnie określenie nie oznacza, że całkowicie nierealne i wymyślone. Miasto traktowane „osobiście” (tak nazywa Andrew Merrifield stanowisko Guy Deborda i Louisa Chevaliera): miasto nabierające ciała, to znaczy jawiące się nam warstwowo i gruboziarniście. Miasto znane nam osobiście, co wskazuje nie tylko na mnie jako na osobę, ale przede wszystkim na miasto zyskujące osobowy status, z jego historią, widocznymi i niewidocznymi dziejami, śladami, znakami, które skryły się w podświadomości czasu.