Reflections on music and identity in Ethnomusicology

Abstract

The relationship between music and identity became a commonplace theme in ethnomusicology beginning in the early 1980s. This article surveys all 17 articles published in the journal Ethnomusicology in the last 25 years with the word ?identity? in the title in order to understand how ethnomusicologists have treated this subject. The survey reveals that the authors of these articles neither cite the general literature on identity nor one another. As a consequence, this article takes on the task of analyzing the ethnomusicological literature around basic questions found in the general literature, including what is identity, where does identity come from, how many identities do we possess, how is identity created, and who defines and institutionalizes identity. It concludes with some reflections on what music contributes to the construction and symbolization of identity.Odnos izmedju muzike i identiteta postao je uobicajena tema u etnomuzikologiji pocev od ranih osamdesetih godina XX veka, da bi na skupu povodom proslave 50. godisnjice Drustva za etnomuzikologiju 2005. godine postala daleko najzastupljenija od svih razmatranih tema. Raznovrsnost pristupa americkih etnomuzikologa ovoj temi ilustrovana je pregledom karakteristicnog uzorka - clanaka ciji naslovi sadrze rec identitet/i (ukupno ih je 17), a koji su objavljeni tokom poslednjih 25 godina u jednom od najznacajnijih etnomuzikoloskih casopisa, Ethnomusicology (Etnomuzikologija). Medju razlozima koji su uticali na aktuelizovanja ove teme u etnomuzikologiji, tri su kljucna. Prvi se dovodi u vezu sa cinjenicom da identitet kao psiholoska kategorija ima relativno kratku istoriju proucavanja na poljima koja su fundamentalna za etnomuzikologiju (sociologija, antropologija, studije kulture i filozofija), gde je prisutna tek od sezdesetih godina. Drugi razlog lezi u tome sto se americka 'politika' identiteta, zasnovana na rasi etnicitetu i rodu, utemeljila pocev od 70-ih kao znacajno polje proucavanja i analize kako na univerzitetima, tako i u kulturi. Treci, pak, razlog lezi u cinjenici da u etnomuzikologiji, pocev od 90-tih, a cesto kao rezultat neposrednog terenskog iskustva, raste uverenje da ljudi danas naseljavaju svet koji je 'fragmentiran' i 'deteritorijalizovan'; mogucnosti za geografsku, ekonomsku, kulturnu i socijalnu mobilnost danas su prakticno neogranicene, i to nevezano od prividno tradicionalnih etnickih, nacionalnih rodnih i klasnih identiteta i kategorija, te su zivotni 'putevi' postali znacajniji nego 'koreni'. Razmatranje pomenutog izbora etnomuzikoloskih radova pokazuje da se autori nisu u dovoljnoj meri oslanjali na opstu literaturu o identitetima iz oblasti drustvenih i humanistickih nauka, a najveci broj studija nije kontekstualizovan ni u etnomuzikoloskoj literaturi koja tretira tu problematiku. U tom smislu, ovaj rad je postavljen kao kriticko-teorijski i koncipiran kao odredjena vrsta klasifikacije fokusiranih etnomuzikoloskih radova o identitetu(-ima), a prema osnovnim pojmovima i teorijskim postavkama iz okvira generalnog poimanja identiteta, posebno u okviru studija kulture. Glavna obuhvacena pitanja jesu sledeca: 'Sta je identitet?', 'Koje je poreklo identiteta?', 'Koliko identiteta imamo?', 'Kako se identitet stvara?' i 'Ko definise i institucionalizuje identitet?'. Na svako od ovih pitanja pruzen je odgovor u smislu doprinosa muzike ovom predmetu. Uoceno je da je vecina (16) izdvojenih clanaka etnografskog tipa odnose se na prakticno sve delove sveta i bave razlicitim vrstama identiteta - etnickim, nacionalnim, regionalnim, klasnim, religioznim, zajednickim plemenskim, kastinskim, hibridnim i individualnim. Pojedine studije pokazuju da muzika moze doprineti samorazumevanju grupe, kao i osecanju pripadnosti grupi kod pojedinca. Iako postoji opste uverenje da muzika pomaze u konstrukciji identiteta, mnogi autori se nesvesno vracaju staroj ideji da muzika odrazava prethodno postojece identitete. Takodje, iako se cesto tvrdi da muzicari (kao agenti - posrednici) predstavljaju cinilac u konstrukciji identiteta, mnoge studije pokazuju da razne vladine, kvazi-vladine i trgovacke organizacije cesto umanjuju i ogranicavaju delovanje pojedinaca. Clanak takodje postulira cetiri nacina na koje muzika doprinosi konstrukciji i simbolizaciji identiteta: 1. svojom strukturnom ikonicnoscu u procesima 'samospoznaja' (self-understandings); 2. performativnoscu kojom indeksira socijalne vrednosti grupe; 3. tako sto socijalnom identitetu daje 'osecaj' sopstva i 4. obezbedjuje pozitivnu vrednost negativnim, 'podredjenim' (subaltern) identitetima. S obzirom na to da posmatrani korpus tekstova ne samo da ignorise opstu literaturu o identitetima vec i previdja rezultate postojecih etnomuzikoloskih radova iz ove oblasti, u zakljucku se istice da takvi pogledi ogranicavaju intelektualne domete i potencijal etnomuzikologije kao discipline. Sugerise se, takodje, neophodnost zasnivanja teorijski utemeljenog, interdisciplinarnog principa proucavanja relacija muzike i identiteta, koji bi bio ne samo primenljiv na sva polja kojima se savremena etnomuzikologija bavi, vec i na sve vrste identiteta.