Vizüel Analog Skala ile Kanser Hastalarında Palyatif Ağrı Tedavisinin Etkinliğinin Değerlendirilmesi

Abstract

Giriş: Palyatif bakım hastalarında en sık görülen ve belki de en önemli semptom, “ölümün kendisinden daha korkunç” olarak tanımlanan şiddetli ağrıdır. Çalışmamızda ağrı şikayeti olan kanser hastalarında palyatif ağrı tedavisinin etkinliğinin belirlenmesi amaçlandı. Yöntem: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kanser Hastalarında Palyatif Bakım ve Destek Servisinde 29 Temmuz 2013 – 1 Şubat 2016 tarihleri arasında yatan tüm hastaların dosyaları retrospektif olarak tarandı. 704 hastadan yatışı ve taburculuğu esnasında Vizüel Analog Skala (VAS)’ya göre ağrı skoru kaydedilmiş olan hastalar (n=112) çalışmaya dahil edildi. Çalışmaya dahil edilen hastaların yaş, cinsiyet, tanıları, yatış ve taburculuk esnasındaki VAS skorları, kullanılan analjezik ilaçlar ve hastanın yatarak tedavi gördüğü gün sayısı geriye dönük olarak incelendi. Bulgular: Hastaların 64’ü (%57,1) erkek olup, tüm olguların yaş ortalamaları 59,8 ± 14,5 yıl idi. Kolorektal kanser %15,2 ile en çok görülen tanı olup, bunu %14,3 ile meme, %13.4 ile akciğer ve %11,6 ile mide kanserinin izlediği saptandı. Hastaların ortalama 13,0 ± 11,5 gün yatarak tedavi gördükleri tespit edilmiştir. Olguların servise yatış sırasında kaydedilen VAS ağrı skorlarının ortalama değeri 5,2 ± 2,6 olup, taburculuk sırasındaki bu değer ortalamasının 2,2 ± 1,8’a gerilediği saptandı. Hastaların ağrı tedavisinde; 82’sinde tramadol, 36’sında fentanil, 28’inde asetaminofen ve 18’inde morfin kullanıldığı tespit edildi. Sonuç: Çalışmamızda etkin analjezik tedaviyle hastaların ağrı skorlarında önemli derecede azalmalar tespit edilmiştir. Ağrı tedavisinin önündeki engeller; ağrı tedavisi konusunda bilgi eksikliği olan doktorlar, narkotik bağımlılığıyla ilgili çekinceler, semptomlarını gizleyen hastalar ve semptom kontrolüne yeterince önem verilmemesi olarak sıralanabilir. Palyatif bakım birimlerinde semptom yönetimine gereken önemin verilmesi ve yaşam kalitesinin en yüksek düzeyde tutulması temel hedefler olmalıdır.