Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Annelerinin İstismar Düzeyleri, Ebeveyn Tutumları ve Çocuklarının Davranış Problemleri Arasındaki İlişki

Abstract

Okul öncesi dönemde çocukların davranış sorunlarının özellikle davranışlarıyla bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Bu durumdan yola çıkarak okul öncesi dönemde çocukların davranış sorunlarının annelerin tutumları ve istismar düzeylerinden ne düzeyde etkilendiğinin belirlenmesinin davranış sorunlarının en az düzeyde ve erken dönemde önüne geçilebilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu araştırmanın amacı da okul öncesi dönem çocuğuna sahip annelerin anne tutumları ve istismar düzeylerinin çocukların davranış sorunlarını ne düzeyde yordadığını belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda bu araştırmada ilişkisel araştırma kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Bursa ili merkez ilçelerine bağlı yedi farklı resmi okul öncesi eğitim kurumunda öğrenim görmekte olan 5-6 yaş grubu çocuklar arasından uygun örnekleme yöntemi ile seçilmiş toplam 208 çocuk ve bu çocukların anneleri oluşturmaktadır. Araştırmada kişisel bilgi formu, Okul Öncesi Davranış Sorunları Tarama Ölçeği (Kanlıkılıçer, 2005), İstismar Farkındalık Ölçeği: Ebeveyn Formu (Pekdoğan, 2017) ve Ebeveyn Tutum Ölçeği (Demir ve Şendil, 2008) kullanılmıştır. Annelerin istismar düzeyleri ve tutumlarının, davranış problemlerini ve alt boyutlarını en iyi açıklayan değişkenleri belirlemek amacıyla çoklu hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda çocukların davranış problemleri toplamı ile annelerin istismar farkındalık düzeyleri ve izin verici tutuma sahip olmaları arasında pozitif yönlü, annelerin demokratik tutuma sahip olmaları arasında ise negatif yönlü bir ilişki bulunduğu saptanmıştır. Ayrıca izin verici tutum gösteren ebeveynlerin, çocuklarının davranış problemleri, kavgacı-saldırgan olmaları, aşırı hareketli ve dikkatsiz olmaları arasında ilişki bulunduğu belirlenmiştir. Araştırma sonucunda demokratik tutumun çocukların kavgacı-saldırgan olmaları ile negatif yönlü ilişkiye sahip olduğu da saptanmıştır. Annenin istismar düzeyi ile çocuklarının aşırı hareketli ve dikkatsiz olmaları arasında pozitif yönlü ilişki belirlenmiştir. Yapılan bu araştırma sonucunda her ne kadar izin verici tutumun davranış sorunları ile pozitif yönlü ilişkisi olduğu belirlenmiş olsa da ilişki oranının düşük olduğu da belirlenmiştir.