Społeczne światy. Teoria - empiria - metody badań na przykładzie społecznego świata wspinaczki

Abstract

Anna Kacperczyk podejmuje tematykę coraz bardziej popularnej działalności sportowej, rekreacyjnej oraz hobbystycznej, jaką jest wspinanie. To sfera działalności, która na tle innych aktywności fizycznych prezentuje się jako dziedzina elitarna, niebezpieczna i bardzo wymagająca, dodatkowo budząca liczne kontrowersje etyczne na skutek upublicznianych w mediach relacji dotyczących himalajskich, alpejskich czy taternickich tragedii. Jednocześnie opisywana wspólnota „ludzi gór” jest tu pretekstem do pokazania pewnych ogólnych zjawisk i procesów społecznych możliwych do uchwycenia przy pomocy teorii światów społecznych. Książka ukazuje złożone procesy tworzenia się i podtrzymywania światów społecznych na przykładzie analizy konkretnego społecznego świata – świata wspinaczki. Równocześnie stanowi prezentację efektywnych metod badania światów społecznych. Autorka stosuje cały zestaw strategii analityczno-badawczych – od etnografii, przez autoetnografię, elementy metody biograficznej, analizy dyskursu, po netnografię – podporządkowanych metodologii teorii ugruntowanej, by jak najpełniej opisać społeczny świat wspinaczy. „− Dlaczego ludzie wspinają się na góry? Bo są. − Dlaczego interakcjoniści badają tych, co się wspinają? Bo są. Ani gór, ani wspinaczy nie brakuje, brakowało natomiast książki, która pozwalałaby zrozumieć ten fenomen poza granicami praktyki uprawianej bezpośrednio przez zainteresowanych. Tę lukę przedstawiona do recenzji książka wypełnia znakomicie, sprawiając, że praktyka i związane z nią języki usytuowane zostały na metapoziomie pojmowania i obrazowania socjologicznego. […] Książkę można czytać na kilka sposobów: po pierwsze, jako ciekawą lekturę o tych dziwnych ludziach, którzy wspinają się na wysokie góry (lektura dla niesocjologów) – wtedy wystarczy przeczytać część pierwszą; po drugie, jako pogłębiony metodologiczny traktat o empirycznym studiowaniu „światów społecznych”, z dodatkowym walorem obszernej literatury przedmiotu (lektura dla badaczy „interpretatywnych”) – wtedy czyta się część drugą; i po trzecie wreszcie, jako bardzo mocno ugruntowane empirycznie opracowanie teoretyczne przyczyniające się metodycznie i konsekwentnie do rozwoju substancjalnej teorii społecznej zarówno w wymiarze wniosków teoretycznych, jak i metodologii prowadzonych badań – wtedy jest to już głównie lektura dla teoretyków, którzy czytają całość”.