Legal and professional regulations as determinants of the quality of financial reporting: Empirical research

Abstract

Sažetak Rasprave o kvalitetu sistema finansijskog izveštavanja su uvek aktuelne. One su aktuelne i u razvijenim zemljama koje imaju dobru računovodstvenu infrastrukturu i često su podstaknute pojavom velikih finansijskih skandala koji su najčešće praćeni kreativnim (prevarnim) finansijskim izveštavanjem. Poseban problem predstavlja nedovoljan kvalitet finansijskog izveštavanja u nedovoljno razvijenim zemljama, gde često ne postoji kvalitetna infrastrukturna osnova. Prateće manifestacije su loša i nestabilna zakonska rešenja, nekonzistentne promene normativne osnove, neuporedivost finansijskih izveštaja, nepostojanje ili nefunkcionalno postavljanje nezavisnih nadzornih institucija i loša zaštita javnog interesa. Imajući u vidu nezadovoljavajuće stanje na području finansijskog izveštavanja u Republici Srbiji, u osnovi ovog rada smo postavili tri cilja. Prvi cilj je vezan za podsećanje na važnost kvalitetnog finansijskog izveštavanja, ne samo za računovodstvenu profesiju, već prvenstveno za sigurnost investitora, funkcionisanje tržišta kapitala i prosperitet nacionalnih ekonomija. U tom kontekstu razmotreni su ključni stubovi finansijskog izveštavanja koji čine neophodnu infrastrukturnu osnovu za dostizanje potrebnog kvaliteta na ovom području. Drugi cilj je vezan za ukazivanje na nadležnosti i odgovornosti različitih učesnika u lancu finansijskog izveštavanja za stvaranje kvalitetne zakonske i profesionalne regulative. Konačno, treći cilj je da se kroz rezultate empirijskih istraživanja, koja su zasnovana na stavovima profesionalnih računovođa o kvalitetu postojeće zakonske i profesionalne računovodstvene regulative, ukaže na (ne)prihvatljivost pojedinih zakonskih rešenja i mogućnosti prevazilaženja takvog stanja. Abstract The quality of financial reporting has always been a topic of lively discussions. It has attracted attention even in developed countries with good accounting infrastructure, mainly due to the emergence of huge financial scandals that have been usually associated with creative (fraudulent) accounting. A poor quality of financial reporting presents a particular problem in underdeveloped countries, which often do not have an adequate supporting infrastructure. The resulting implications are inefficient and unreliable legal solutions, inconsistent changes in the normative base, incomparability of financial statements, absence of independent oversight institutions or their dysfunctional structure, and weak protection of the public interest. Bearing in mind the unsatisfactory situation in the field of financial reporting in the Republic of Serbia, this paper focuses on three objectives. The first objective is to call attention to the importance of high-quality financial reporting, not only for the accounting profession, but primarily for ensuring the greater certainty for investors, efficient functioning of capital markets and the prosperity of national economies. In this context, we have identified key pillars of financial reporting infrastructure which are essential for achieving the required level of quality in this field. The second objective is to point out the roles and responsibilities of different participants in the chain of financial reporting in the development of high-quality legal and professional regulations. Finally, the third objective is to demonstrate the inefficiency of certain legal solutions based on the results of empirical research on the attitudes of professional accountants toward the quality of legal and professional regulations, as well as to analyze the prospects for overcoming such a situation.