Glycosaminoglycans – types, structure, functions, and the role in wound healing processes

Abstract

Glikozoaminoglikany ( glycosaminoglycans – GAGs) są grupą heteropolisacharydów, w której skład wchodzą: siarczany chondroityny, siarczany dermatanu, siarczany heparanu, heparyny, siarczany keratanu oraz kwas hialuronowy. GAGs zbudowane są z ujemnie naładowanych łańcuchów polisacharydowych, złożonych z powtarzających się jednostek disacharydowych, do których należą reszty N-acetylowanej heksozoaminy – D-glukozoaminy lub D-galaktozoaminy – albo N-siarczanowanej D-glukozoaminy oraz reszty kwasu heksuronowego – D-glukuronowego lub L-iduronowego – albo galaktozy. Wszystkie GAGs, z wyjątkiem kwasu hialuronowego, posiadają grupę siarczanową oraz tworzą, po przyłączeniu do białek rdzeniowych, proteoglikany ( proteoglycans – PGs). GAGs pełnią wiele ważnych biologicznych funkcji, determinujących funkcje PGs. Te ostatnie są obecne we wszystkich rodzajach tkanek, uczestniczą w procesach migracji, proliferacji i różnicowania komórek. Występują głównie w macierzy pozakomórkowej ( extracellular matrix – ECM), biorąc udział w organizacji ECM, kształtując jej strukturę i właściwości mechaniczne. Pełnią istotną rolę w utrzymaniu homeostazy, a także wywierają wpływ na szereg procesów metabolicznych, takich jak mineralizacja kości i krzepnięcie krwi. PGs (ze względu na silnie ujemny ładunek łańcuchów glikanowych) biorą udział w selektywnej przepuszczalności błon komórkowych. Składniki ECM, w tym GAGs, odgrywają rolę strukturalno-czynnościową podczas gojenia się uszkodzeń tkankowych. Regulują proces gojenia poprzez stanowienie rezerwuaru i modulatora dla cytokin i czynników wzrostu oraz pełnią funkcje strukturalne poprzez wypełnianie ubytków tkankowych podczas procesu naprawczego.Glycosaminoglycans (GAGs) are a group of heteropolysaccharides, which include: chondroitin sulfates, dermatan sulfates, heparan sulfates, heparin, keratan sulfates, and hyaluronic acid. GAGs are composed of negatively charged polysaccharide chains composed of repeating disaccharide units, which include N-acetylated hexosamine residues – D-glucosamine or D-galactosamine – or N-sulfated D-glucosamine and hexuronic acid residues – D-glucuronic or L-iduronic acid – or galactose. All GAGs, except for hyaluronic acid, have a sulfate group and form proteoglycans (PGs) when attached to the core proteins. GAGs have many important biological functions influencing PGs functions. PGs are present in all types of tissues and participate in cell migration, proliferation, and differentiation. They occur mainly in the extracellular matrix (ECM), where they participate in ECM organization, structure formation and mechanical properties. They play an important role in maintaining homeostasis and also influence metabolic processes, such as bone mineralization and blood coagulation. PGs (due to the strongly negative charge of the glycan chains) are involved in the selective permeability of cell membranes. Components of the ECM, including GAGs, play a structural and functional role during the healing of tissue damage. They regulate the healing process by acting as a reservoir and modulator for cytokines and growth factors and perform structural functions by filling tissue defects during the repair process.