ESKİ İZMİR SİNEMALARI VE YILDIZ SİNEMASI: MEKÂN, TOPLUM, SEYİR

Abstract

Bu çalışma, “yeni sinema tarihi” yaklaşımından hareketle, 1950-1980 yılları arasında İzmir’de sinema ve sinemaya gitme kültürünü inceliyor. Çalışmada, dönemin en büyük ve en popüler kapalı sinema salonlarından olup bugün hâlâ ayakta olan yorgun ve harap binasında halı saha, bilardo ve masa tenisi salonu olarak hizmet veren “Yıldız Sineması” (1953-1988) üzerinde özel olarak duruluyor. Yerel Yeni Asır gazetesi taramaları ve 34 kişi ile yapılmış sözlü tarih araştırma yönteminden yola çıkan görüşmelerden elde edilen nitel verilerden hareketle, İzmir’in gündelik hayatı içerisinde sine-manın nasıl bir kamusal alan, sosyal olay ve seyir alanı olduğu inceleniyor. Çalışma, söz konusu dönemde, kentteki sinema seyircisinden homojen bir kitle ve sinemanın sosyal deneyiminden tek tip bir deneyim olarak bahsedilemeyeceğini gösteriyor ve yaş, toplumsal cinsiyet, sosyoekonomik sınıf ve beğeni (taste) farklılıklarından kaynaklı farklı deneyim süreçlerinin altını çiziyor. Bu şekilde, sinemanın bir toplu eğlence ve haz alanı olduğu kadar, çeşitli karşılaşmaların ve çatışmaların yaşandığı bir mücadele alanı olduğuna da işaret ediliyor.Inspired by “new cinema history,” this study explores cinema and the culture of movie-going in Izmir between 1950 and 1980. Special attention is paid to the Yıldız Cinema (1953-1988), which now features an astro-pitch, billiard hall, and ping-pong hall in its old and tired building. Based on qualitative data obtained from the local newspaper Yeni Asır and from interviews with 34 people, the study examines cinema as public space, so-cial event, and field of spectatorship in context of Izmir’s everyday life. It argues that cinema audiences in the period studied were not a homogeneous mass. Nor was the social experience of cinema a monotype experience. The study examines various types of experience depending on age, gender, socioeconomic class, and taste. Thus, it suggests that cinema is not only a field of collective entertainment and pleasure but also a field of struggle, incorporating diverse encounters and conflicts.