Badania partycypacyjne w działaniu (PAR): między produkcją wiedzy a społecznym zaangażowaniem

Abstract

Artykuł ma na celu przybliżenie ogólnych zasad prowadzenia partycypacyjnych badań w działaniu, przywołując ich dwutorową historię oraz wynikającą z niej filozofię i praktykę badawczą. Opisuję w nim specyfikę procesu badawczego oraz relacji między badaczem i uczestnikami badań. Jednocześnie moja prezentacja opiera się na założeniu o paradygmatycznej nieoczywistości PAR, która wikła je w szereg istotnych dylematów etycznych i metodologicznych. Związane są one przede wszystkim z przyjmowaniem przez badaczy różnych definicji, a co za tym idzie – celu i formy – partycypacji uczestników badań w działaniu. Znaczenie partycypacji w PAR i jej konsekwencje dla praktyki badawczej są przedmiotem dyskusji końcowej części artykułu, oferując czytelnikowi obok opisu metody, również pretekst do namysłu nad warunkami i konsekwencjami jej stosowania.