İsrail-Filistin Sorununda İki Devletli Çözüm Arayışları

Abstract

İsrail’in bağımsızlıktan bu yana Filistin toprakları üzerinde topraklarını genişletmesi, Arap toplumu ve Filistin tarafından tepkiyle karşılanmıştır. Filistin’in, iki devletli çözüme giden yolda İsrail’in 1967 sınırlarına çekilmesini öngören taleplerine karşın İsrail herhangi bir olumlu adım atmaması üzerine bu sorun çözümsüzlüğe gitmiştir. İki devlet arasında sorunun çözümü amacıyla gerçekleşen konferans ve görüşmelerden de herhangi bir olumlu sonuç alınamamıştır. Filistin’in bağımsızlık çabaları ve İsrail’in işgalci tutumuna karşı mücadelesi, Filistin intifadası ile yıllarca devam etmiştir. Çalışmada, Filistin ve İsrail arasındaki sorunun tarihsel süreci incelenmiş ve iki devlet arasında Kudüs’ün statüsü, mülteciler, sınırlar, yerleşim alanları gibi önemli sorunların çözümünde tarafların tezleri analiz edilmiştir. Sorunlu bölgede iki devletli çözümün, iki devletin bakış açısına uygun olup olmadığı irdelenmiş ve iki devletli çözüm yolundaki engeller ve fırsatlara değinilmiştir ve iki devletli çözüm yolunda gelinen son nokta ele alınmıştır. Son olarak, iki devletli çözümün bu süreçte uygulanması mümkün görünmemekle beraber tek devletli çözümün de iki devlet için makul bir seçenek olmadığı görülmüştür. Bölgede iki tarafı da memnun edecek bir seçenek için de tarafların ilkelerinden ciddi bir biçimde taviz vermesi gerektiği açık bir şekilde ortaya çıkmıştır.