SURİYE VE LİBYA’DA MEYDANA GELEN ÇATIŞMALARIN VEKÂLET SAVAŞI TEORİSİ KAPSAMINDA KARŞILAŞTIRILMASI

Abstract

Savaşların tek aktörünün devlet olmadığı fikrinden hareketle, devlet dışı aktörlerin savaşlardaki rolünü belirleme arayışında olan vekâlet savaşları, savaşların sonucunu etkilemek isteyen üçüncü tarafların, başka aktörler vasıtasıyla çatışmaya dolaylı olarak girmesi olarak ifade edilmektedir. Bu tanım doğrultusunda birden fazla vekil aktör, silah, eğitim ve finansman kanalı ile çeşitli politik amaçlar doğrultusunda asil aktörler (vekil aktöre sponsor olan devlet) tarafından desteklendiğinden Arap baharı sonrası Suriye ve Libya’da meydana gelen çatışmaların doğası ve karakteri vekâlet savaşının çıkarımlarına uymaktadır. Ancak bu çatışmalar her ne kadar asil aktörlerin, vekil olarak hareket eden aktörlere verdikleri destek üzerinden, vekâlet savaşları olarak kavramsallaştırılsa da kendi içlerinde işleyiş bakımından farklılıkları bulunmaktadır. Bu çalışmada, Arap baharı sonrası Suriye ve Libya’da meydana gelen çatışmalar üzerinden söz konusu farklılıklar ortaya konmakla birlikte hangi saiklerle devletlerin ve devlet dışı aktörlerin vekâlet savaşlarına müdahil oldukları ve asil-vekil ilişkilerinin ardındaki farklı stratejik etkileşimlerin kuramsal olarak nasıl açıklanabileceği sorularına cevap aranmıştır. Söz konusu çatışmalar arasındaki farklılıklar nitel araştırma yöntemi ve karşılaştırmalı vaka analizi kullanılarak ele alınmıştır. İki vaka arasında karşılaştırma yapılırken değişken olarak aktörlerin amaçları ve bu amaçlar doğrultusunda kurdukları bağının boyutları (asil-vekil ilişkisinin türü) esas alınmış olup, bu yöntemle vekâlet savaşlarının hem kurulan bağ hem de amaç bakımından tek yönlü olmadığı, bunun yerine kendi içerisinde karşılıklı ve farklı boyutlara sahip olduğu ortaya konmaya çalışılmıştır.Regarding the idea that the state is not the only actor of wars, proxy wars, which seek to determine the role of non-state actors in wars, are recognized as the indirect entry of third parties into conflict desiring to influence the political outcome of wars. The nature and character of the conflicts that took place in Syria and Libya following the Arab Spring resemble the implications of the proxy war, as more than one proxy actors are supported by the main actors (the state sponsoring the proxy actor) for certain political purposes with weapons, training and financing channels. Although these conflicts are conceptualized as proxy wars based on the support of the main actors to actors functioning as proxies, have differences in terms of activity. In this study, the differences in the conflicts that occurred in Syria and Libya after the Arab Spring were revealed. Answers were sought to questions about which motives States and non-state actors were involved in proxy wars and how the different strategic interactions behind Noble-proxy relations could theoretically be explained. The conflicts that escalated in Syria and Libya were selected as sample cases to test the proxy war. When comparing between two cases, the dimensions of the surrogate bond between actors (the type of noble-surrogate relationship) and their purpose were based as a variable. By this method, it has been tried to show that proxy wars are not one-way in terms of both the established bond and the purpose, but instead have mutual and different dimensions within themselves.