Relacije životnih ciljeva, bazičnih psiholoških potreba i dobrobiti

Abstract

Osnovni cilj istraživanja bio je ispitivanje odnosa između životnih ciljeva, bazičnih psiholoških potreba i dobrobiti, definisanih prema osnovnim pretpostavkama Teorije samoodređenja. Uzorak je obuhvatio 398 studenata (168 mladića i 230 devojaka), svih godina osnovnih akademskih studija i različitih fakulteta iz Niša, Kragujevca i Kosovske Mitrovice, starosti od 18 do 36 godina. Ekstrinzički i intrinzički ciljevi procenjivani su Upitnikom životnih ciljeva (AI), bazične psihološke potrebe Skalom bazičnih psiholoških potreba (BNSSL), a dobrobit Skalom opšteg zadovoljstva životom (SOZŽ) i Skalom smisla života (PIL). Relacije su ispitane primenom metoda strukturalnih jednačina, u kojoj su egzogene varijable ekstrinzički i intrinzički ciljevi, a endogene varijable psihološke potrebe i dobrobit. Rezultati pokazuju da model, koji podrazumeva indirektan uticaj intrinzičkih ciljeva na dobrobit, i to preko psiholoških potreba, kao i direktan i indirektan uticaj ekstrinzičkih ciljeva na dobrobit, ima donekle prihvatljivo slaganje sa empirijskim podacima (?2/df = 4.559; RMSEA = .095; RMSSR = .1354; CFI = .917). Međutim, uvođenjem veze između ekstrinzičkih i intrinzičkih ciljeva, teorijski model pokazuje zadovoljavajuće slaganje sa empirijskim podacima (?2/df = 2.963; RMSEA = .070; RMSSR = .0425; CFI = .955). Dobijeni rezultati u skladu su sa Teorijom samoodređenja.