Tüketim Kültürü ve İkna Bağlaminda Reklamda Retorik Figürlerin Kullanimi Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Sanayi devrimiyle ivme kazanan tüketim olgusu zamanla ihtiyaçtan çok görev haline gelmiştir. Eğlenceden kimliklere varıncaya dek her şeyin tüketilebildiği bir ortamda tüketim, bireyin varoluş sebebine dönüşmüştür. Tüketim alışkanlığının devamını sağlayabilmek ve daha fazla tüketime yönlendirmek amacıyla markalar; ürünlerini farklılaştırmak, pazarlamak ve satmak gibi nihai hedeflerini gerçekleştirmek adına tüketicileri ikna etme çabası içine girmişlerdir. Toplumsal bir etkileme biçimi olan, Platon, Aristotales gibi antik Yunan düşünürlerinin alt yapısını oluşturduğu ikna iletişimi günümüze kadar çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda, markalar reklamcılık ve tanıtım faaliyetlerinde “ikna etme sanatı” olarak adlandırılan retorik disiplininden faydalanmışlardır. Bu çalışmada, tüketim kültürünün yaşandığı günümüzde, yazılı basın araçlarından biri olan dergilerde, tüketime özendirme amacıyla yayınlanan basılı reklamlarda kullanılan retoriksel figürler incelenmiştir. Bu çerçevede araştırmanın ana konusunu Türkiye’de 2015 yılında dergilere en fazla reklam veren Loreal Türkiye ve P&G markalarının reklamlarının retorik yapısının incelenmesi oluşturmaktadır. Reklamlar Aristotales’in retorik üçlemesi ve figürlerin kullanımı kapsamında analiz edilmiştir. Sonuç olarak, reklamlarda sözel ve görsel retorik firgürler kullanılarak, yapay gereksinimlerin oluşturulduğu söylenebilir.