Uluslararası İlişkiler Disiplininde Ontolojik Güvenlik Teorisi: Kavram ve Literatür Odaklı Bir İnceleme

Abstract

Bu makale, Türkiye’de yeterince iyi tanınmayan, ancak Batılı Uluslararası İlişkiler (Uİ) yazınında uzunca bir süredir çalışılan “Ontolojik Güvenlik Teorisini” (OGT), çeşitli kavramsal ve pratik tartışmalarla, tanımlayıcı yaklaşımla incelemektedir. Giddens’ın “insanın öz-kimliğinin sürekliliğine ve çevresindeki sosyal ve maddi eylem ortamlarının tutarlılığına duyduğu güven” olarak açıkladığı ontolojik güvenlik; insanlar kadar, toplumların ve devletlerin de yaşamlarındaki rutinler, sosyal etkileşimler ve istikrarla bağlantılıdır. Bu noktada çok sayıda iç ve dış politika eyleminin arka planında ontolojik güvenlik ya da güvensizlik olgusunun yattığı görülmekte; tekrarlayan çatışmalar ve irrasyonel devlet davranışları bu kavram üzerinden sosyo-psikolojik bir altyapı ile incelenebilmektedir. Bu araştırma hem kavrama dair tanımları derinlemesine ele almakta, hem de konuyla ilgili çeşitli vaka analizlerini geniş bir literatür taramasıyla ortaya koymaktadır. Amaç, Türkiye’de Uİ alanında gelecekte yapılacak güvenlik ve dış politika çalışmalarının, bu tartışmalar eşliğinde analitik bir zenginlik kazanmasına katkı sağlamaktır. Öz-kimlik/benlik ve güvenlik ilişkisine dair bulguları ve disiplinlerarası yapısı sayesinde, ontolojik güvenlik yaklaşımı böyle bir potansiyele fazlasıyla sahiptir.