Cureghem : de la démolition à la revitalisation

Abstract

Cet article s’intéresse aux changements initiés par les nouvelles politiques publiques de revitalisation urbaine des quartiers « fragilisés » à Bruxelles. L’étude des Contrats de quartier à Cureghem permet à la fois de mieux comprendre comment le contexte préexistant façonne une innovation institutionnelle et comment une nouvelle politique publique contribue à transformer l’agir politique. Avec l’introduction des Contrats de quartier, les autorités communales d’Anderlecht sont passées d’un projet de démolition à celui d’une revitalisation de Cureghem. Cependant, ce changement a été progressif. A ses débuts, la mise en œuvre de ce dispositif à Cureghem révélait une grande inertie de la part de la commune, provenant de sa culture politico-administrative et de son manque d’implication dans ce nouveau projet. C’est avec la recomposition partielle du paysage politique local et les phénomènes d’apprentissage engendrés par le dispositif que les objectifs de cette politique régionale se sont concrétisés. Le cas de Cureghem montre ainsi le rôle des acteurs locaux dans la production d’une politique publique.Dit artikel handelt over de veranderingen waartoe het nieuwe overheidsbeleid voor de herwaardering van de « achtergestelde » wijken de aanzet heeft gegeven. De analyse van de wijkcontracten voor Kuregem verschaft meer inzicht in de manier waarop de bestaande context zijn stempel op de institutionele vernieuwing drukt en in de wijze waarop een nieuw overheidsbeleid het politieke handelen stuurt. Met de invoering van de wijkcontracten zijn de gemeentelijke overheden van Anderlecht overgegaan van een afbraakproject naar een herwaarderingsproject voor Kuregem. Die overgang verliep evenwel geleidelijk. Bij het begin van de uitvoering van de wijkcontracten voor Kuregem was de gemeente passief en onverschillig ten gevolge van haar politieke en administratieve cultuur en haar gebrek aan betrokkenheid bij het nieuwe project. Dankzij een gedeeltelijke wijziging van het lokale politieke landschap en de leerprocessen in het kader van de wijkcontracten werden de doelstellingen van het gewestelijk beleid gerealiseerd. Het geval Kuregem toont aldus aan dat lokale actoren een cruciale rol spelen bij het uitvoeren van het overheidsbeleid.This article focuses on the changes initiated by the new public policies for the urban revitalisation of “vulnerable” neighbourhoods in Brussels. The analysis of Neighbour-hood Contracts in Cureghem allows a better understanding of how the pre-existing context shapes this institutional innovation and of how a new public policy contributes to transforming political action. With the Neighbourhood Contracts, the municipal authorities of Anderlecht have gone from a project to demolish Cureghem to a project to revitalise it. However, this change was gradual. At first, the implementation of this mechanism in Cureghem revealed considerable inertia on behalf of the municipality due to its political and administrative culture and its lack of involvement in this new project. The objectives of this regional policy were achieved with the partial reconstruction of the local political landscape and the learning opportunities provided by the mechanism. The case of Cureghem thus demonstrates the role of local stakeholders in the creation of a public policy.