De Brusselse bevolking: een demografische doorlichting

Abstract

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest omvat 19 gemeenten op een oppervlakte van 161,4 km2. Het gewest vormt de kern van een veel bredere morfologische agglomeratie die in het totaal 36 gemeenten telt en een totale bevolking van meer dan anderhalf miljoen inwoners. Het officieel bevolkingsaantal van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bedroeg op 1 januari 2008 1 048 491 inwoners. De Brusselse bevolking is de jongste van het land met een gemiddelde leeftijd van 37,8 jaar in 2006. De demografische ontwikkeling van Brussel is in de afgelopen anderhalve eeuw altijd sterk gedomineerd geweest door migratie. Dit is vandaag niet anders. De laatste jaren heeft de hoofdstad een bevolkingsgroei gekend en zoals alle grote Europese steden is de samenstelling van de bevolking sterk beïnvloed door internationalisering. De laatste volkstelling (socio-economische enquête van 2001) laat toe om rekening te houden met de nationaliteit van oorsprong. Volgens dit criterium telde Brussel 45 verschillende nationaliteitsgroepen met minstens 1 000 bewoners. Sindsdien is de samenstelling verder gediversifieerd en is er een toename van de bevolking afkomstig uit landen van de Europese Unie. Het Gewest is gekenmerkt door een duidelijke ruimtelijke differentiatie tussen de armere wijken, gemengde buurten en de welvarende stadsdelen. De basisstructuur van die ruimtelijke segregatie naar sociaal-economische status heeft diepe historische wortels en kent een vrij grote inertie. Maar de komst van nieuwe bewoners, grote bouwwerven in een aantal wijken, speculatie en stijgende woonprijzen veranderen stilaan de bevolkingssamenstelling in sommige wijken. We overlopen hieronder kort de belangrijkste demografische tendensen die de samenstelling van de stad in de nabije decennia mee zullen bepalen.The Brussels-Capital Region is comprised of 19 municipalities and has a surface area of 161.4 km². The region is the core of a much broader morphological agglomeration made up of 36 municipalities with a total population of more than one and a half million inhabitants. The official population of the Brussels-Capital Region totalled 1 048 491 inhabitants on 1st January 2008 and is the youngest in the country with an average age of 37.8 years recorded in 2006. The demographic development of Brussels has always been strongly dominated by migration over the past one and half centuries and this is not different today. The capital city has experienced a rise in population over the past few years and, just like all large European cities, the population composition is highly influenced by internationalisation. The last census (socio-economic survey of 2001) enabled the nationality of origin to be taken into account. According to this criterion, Brussels had 45 different nationalities with at least 1 000 inhabitants. The composition has diversified further since then and there has been an increase in inhabitants from European Union countries. The region is characterised by a clear spatial differentiation between the poorer districts, mixed neighbourhoods and the affluent areas of the city. The underlying structure of this spatial segregation according to socio-economic status has deep-seated historical roots and a high level of inertia. However, the arrival of new inhabitants, large construction sites within a number of districts, speculation and increasing property prices are slowly changing the composition of the population within some districts. A short description of the most important demographic trends that will affect the composition of the city in the coming decades is given below.La Région de Bruxelles-Capitale comprend 19 communes sur une superficie de 161,4 km². La Région constitue le noyau d’une agglomération morphologique bien plus vaste qui compte 36 communes au total et une population de plus d’un million et demi d’habitants. Au 1er janvier 2008, les chiffres officiels de la population de la Région de Bruxelles-Capitale atteignaient 1 048 491 habitants. La population bruxelloise est la plus jeune du pays, avec une moyenne d’âge de 37,8 ans en 2006. Au cours du siècle et demi passé, le développement démographique de Bruxelles est resté fortement dominé par les migrations. Ce phénomène ne se dément pas aujourd’hui. La capitale a vu sa population s’accroître au cours des dernières années et, comme pour toutes les grandes villes d’Europe, sa composition s’internationaliser fortement. Le dernier recensement (enquête socio-économique de 2001) permet de tenir compte de la nationalité d’origine de la population. Suivant ce critère, Bruxelles ne comptait pas moins de 45 nationalités différentes avec au moins 1 000 habitants. Depuis lors, la composition s’est encore diversifiée et la population originaire des pays de l’Union européenne a augmenté. La Région se caractérise par une nette différenciation spatiale entre les quartiers pauvres, les quartiers mixtes et les quartiers aisés. La structure de base de cette ségrégation spatiale selon le statut socio-économique a des racines historiques anciennes et est frappée d’une inertie certaine. Toutefois, l’arrivée de nouveaux habitants, la réalisation de grands travaux dans un certain nombre de quartiers, la spéculation immobilière et l’augmentation des prix du logement modifient petit à petit la composition de la population de certains quartiers. Nous esquissons ci-dessous les principales tendances démographiques qui influenceront la composition de la ville dans les décennies à venir.