Kolorektal Kanser Hakkında Bilgi İçeren İnternet Sitelerinin Okunabilirliği

Abstract

Amaç: Kolorektal kanser (KRK), dünya çapında görülen üçüncü en yaygın kanserdir. Biz bu çalışmamızda, KRK konusunda çevrimiçi sitelerin okunabilirlik değerlerini Türkçe için dizayn edilmiş Ateşman ve Bezirci-Yılmaz okunabilirlik formüllerine göre incelemeyi ve bu sitelerin içeriklerini değerlendirmeyi amaçladık.Materyal ve Metod: Bu araştırma tanımlayıcı tipte bir araştırma olup, araştırmanın verilerine ülkemizde en sık kullanılan arama motoru olan Google (www.google.com.tr) aracılığı ile ulaşılmıştır.  Haziran 2019 tarihinde “kolon kanseri”, “rektum kanseri” ve “kalın bağırsak kanseri” anahtar kelimeleri arama motorunda tek tek yazılarak arama yapılmış ve karşımıza çıkan toplam 1250 internet sitesi incelenmiştir. Bu sitelerden reklam, sadece video ve resim içeren, 10 cümleden daha az bilgi içeren siteler, sohbet ve forum siteleri, ticari satış siteleri ile hastalık hakkında bilgi içermeyen haber siteleri araştırma dışı bırakılmıştır. Çalışmaya alınan sitelerdeki bilgiler kopyalanarak bilgisayar programına aktarılmıştır. Bu program ile Ateşman ile Bezirci-Yılmaz okunabilirlik değerleri, cümle sayısı, kelime sayısı, dört ve üzeri heceli kelime sayısı, bir cümledeki ortalama 4 hece ve üstü kelime sayısı ve kelimelerin ortalama hece sayısı hesaplanmıştır. Çalışmaya alınan internet siteleri hazırlayan kişilere göre 4 gruba ayrılmıştır. Hastane ve sağlık profesyonellerinin hazırladıkları siteler birinci grup, haber siteleri ikinci grup, Sağlık Bakanlığı ve derneklerin hazırladıkları siteler üçüncü grup ve bu üç gruba girmeyen siteler dördüncü grup olarak sınıflandırılmıştır.Bulgular: Çalışmaya 59 (%38,1)’u 1. grup, 63(%40,6)’ü 2. grup, 15 (%9,7)’i 3. grup ve 18 (%11,6)’i ise 4. grupta olmak üzere toplam 155 tane internet sitesi alınmıştır. Çalışmaya alınan tüm sitelerin Ateşman okunabilirlik değerlerinin medyan değeri 50,81 [46,65-55,75] idi. Çalışmaya alınan grupların Ateşman okunabilirlik değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p=0,082). Çalışmaya alınan tüm sitelerin Bezirci-Yılmaz okunabilirlik değerlerinin medyan değeri 12,32 [10,83-14,29] idi. Çalışmaya alınan grupların Bezirci-Yılmaz okunabilirlik değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p=0,166). Sitelerin Ateşman’a göre aldıkları okunabilirlik puanları yine Ateşman’a göre okunabilirlik aralıklarına göre ayrıldı. Çalışma gruplarının Ateşman’a göre okunabilirlik aralıklarında istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu tespit edildi (p=0,035). Sonuç: KRK hakkında hazırlanmış Türkçe internet sitelerindeki metinlerin okunabilirlik seviyeleri, ülkemiz sağlık okuryazarlığı ve önerilen akademik seviyenin üzerindedir. Bu sonuç bize KRK hakkında hazırlanmış Türkçe internet sitelerindeki metinlerin anlaşılmasının güç olduğunu göstermektedir.Background: Colorectal cancer (CRC) is the third most common cancer seen worldwide. In this study, we aimed to investigate the readability values of online sites on CRC according to the readability formulas of Ateşman and Bezirci-Yılmaz designed for Turkish and to evaluate the contents of these sites.Materials and Methods: This research is a descriptive type of research and the data of the research is accessed through Google (www.google.com.tr) which is the most commonly used search engine in our country. In June 2019, “colon cancer”, “rectum cancer” and “large bowel cancer" keywords were written separately in the search engine and a total of 1250 websites were searched. Of these sites, those that including only advertising, video and image less than 10 sentences with information, chat and forum sites, commercial sales sites and news sites that do not contain information about the disease were excluded from the research. The information on the sites that included in the study was copied and transferred to the computer program. With this program, the readability values of Ateşman and Bezirci-Yılmaz, the number of sentences, the number of words, the number of words with four and more syllables, the average number of words in a sentence of 4 syllables and over, and the average number of words were calculated. The web sites included in the study were divided into 4 groups according to the people who prepared them. The sites prepared by the hospital and health professionals were classified as the first group, the news sites as the second group, the sites prepared by the Ministry of Health and associations as the third group and the sites that did not fall into these three groups were classified as the fourth group.Results: In this study, 59 (38.1%) were in Group 1, 63 (40.6%) were in Group 2, 15 (9.7%) were in the third group and 18 (11.6%) were a total of 155 websites were included in the fourth group. The median of Ateşman readability values of all the sites included in the study was 50.81 [46.65-55.75]. There was no statistically significant difference between Ateşman readability values of the groups included in the study (p = 0.082). The median of Bezirci-Yılmaz readability values of all sites included in the study was 12,32 [10,83-14,29]. There was no statistically significant difference between the readability values of the Bezirci-Yılmaz groups (p = 0.166). The readability scores of the sites according to Ateşman were again divided according to the readability ranges according to Ateşman. There was a statistically significant difference in the readability intervals of the study groups according to Ateşman (p = 0.035). Conclusion: The readability levels of the texts on Turkish websites prepared about CRC are above the health literacy level and recommended the academic level of our country. This result suggests us that the texts in Turkish websites regarding CRC are difficult to understand.