Homeostaza ośrodkowego układu nerwowego a sen: rola układu cholinergicznego, glutaminianergicznego i GABA-ergicznego oraz ich interakcje w przełączaniu pomiędzy stanami behawioralnymi i fazami snu.

Abstract

Sen jest złożonym procesem, który jest ściśle regulowany przez wiele neuroprzekaźników. Aktywacja lub hamowanie obszarów zaangażowanych w przełączanie pomiędzy stanem czuwania a snem jest uzależnione od homeostazy pomiędzy uwalnianym glutaminianem a GABA. Znaczącą rolę w tych procesach spełnia również acetylocholina, która odpowiada za utrzymanie stanu czuwania, a także moduluje przejście w fazę REM. Zapewnienie odpowiedniego przełączania pomiędzy stanem czuwania a snem, a także pomiędzy snem NREM a REM jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Procesy te zachodzą na zasadzie negatywnych interakcji pomiędzy kilkoma ośrodkami w mózgu. Regulacja przełączania pomiędzy stanami i fazami snu została przyrównana do działania przełącznika bistabilnego (flip-flop switch). Taki mechanizm działania zapewnia szybkie i definitywne zachodzenie opisywanych procesów bez występowania stanów pośrednich. Zaburzenie procesu przełączania może prowadzić do fragmentacji snu lub wystąpienia narkolepsji.