W kierunku otwartych ekosystemów innowacji w Polsce: szanse i wyzwania

Abstract

W dobie dzisiejszej szybko zmieniające się otoczenie biznesowe (ze startupami i przewagą dużych firm), skracanie się cykli technologicznych i przyśpieszenie konwergencji technologicznej powoduje potrzebę łączenia kompetencji oraz potencjału innowacyjnego firm i jednostek badawczo-rozwojowych. Ekosystem oparty na modelu poczwórnej helisy – Quadruple Helix (QH) lub otwartych innowacjach sprzyja zwiększeniu zdolności innowacyjnych w przedsiębiorstwach, sektorach i całych regionach. Opracowanie ma na celu omówienie możliwości i wyzwań związanych z adaptacją modeli otwartych innowacji w polskich przedsiębiorstwach. Koncepcja otwartych innowacji i promocji klastrów to ważne elementy polityki gospodarczej, konkurencyjności przemysłowej Polski i strategii Europa 2020. Jednak pomimo rosnących nakładów na innowacje w polskich przedsiębiorstwach, współpraca pomiędzy przedstawicielami QH, a także rola klastrów nie rośnie znacząco. W latach 2016-2018 taką współpracę podjęło jedynie 36 proc. innowacyjnych przedsiębiorstw przemysłowych, z których ponad 40 proc. stanowiły duże firmy (GUS, 2020). Ponadto udział przedsiębiorstw przemysłowychwspółpracujących w ramach inicjatywy klastrowej w ogólnej liczbie przedsiębiorstw wyniósł tylko 3,5 proc. Jeden z sektorów, w którym działalność innowacyjną najczęściej podejmowano to sektor branży biotechnologicznej i farmaceutycznej (56,2 proc.). Branża zmaga się z wysokimi kosztami badań i rozwoju, ograniczoną komercjalizacją i ciągłymi zmianami technologicznymi. Dlatego rośnie zainteresowanie otwartymi innowacjami i partnerstwem zewnętrznym. Badanie pokazuje, że w Polsce współpraca w formie otwartych innowacji w branży biotechnologicznej i biofarmaceutycznej jest wciąż w fazie zalążkowej. Wśród najważniejszych czynników, które miały wpływ na słabe zaangażowanie przedstawicieli firm oraz jednostek badawczo-rozwojowych w otwarte praktyki innowacyjne należy zaliczyć czynniki finansowe, prawno-instytucjonalne oraz społeczno-kulturowe.