Ergenlerde Ahlaki Olgunluk, Aile Aidiyeti ve Ergen-Ebeveyn İlişkilerinin İncelenmesi

Abstract

Ahlaki olgunluk, bireyin ahlaki yargı yetenekleriyle evrensel düzeyde kabul görecek bir muhakeme yaparak ortaya çıkan davranışı benimseyip buna uygun davranmasıdır. Ahlaki olgunluk, çeşitli faktörlerden etkilenmekte ve bireyi çeşitli yönlerden etkilemektedir. Bu faktörlerden biri aidiyet duygusu olabilir. Aidiyet duygusu, bireyin davranışlarının belirleyicisidir ve aidiyet de ergen-ebeveyn ilişkilerinden etkilenmektedir. Bu çalışmada, ortaöğretime devam eden ergenlerin ahlaki olgunlukları ile aile aidiyeti ve ebeveyn-ergen ilişkilerini incelemek amaçlanmıştır. Çalışma grubu Fen Lisesi, Anadolu Lisesi, İmam Hatip Lisesi ve Meslek Lisesi olmak üzere dört farklı okul türünden öğrencilerden oluşmuştur. Çalışma grubunda, çalışmaya katılmaya gönüllü 15-18 yaş arası 313 kız ve 247 erkek olmak üzere 560 ergen yer almıştır. Veri toplamak için Ahlaki Olgunluk Ölçeği, Aile Aidiyeti Ölçeği ve Ebeveyn-Ergen İlişki Niteliği Ölçeği kullanılmıştır. Ergenlerin ahlaki olgunluk düzeyleri anne-baba öğrenim durumu ve mesleği, anne-babaların çocuk yetiştirme tutumlarına göre değerlendirilmiştir. Verilerin normallik dağılımı incelenmiştir. Buna göre, veriler analizinde t-Testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Ölçüm setleri arası ilişki ise Pearson korelasyon katsayısı kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuç olarak; okul türü ve anne-baba tutumları ile ergenlerin Ahlaki Olgunluk Ölçeği puanları arasındaki fark anlamlı bulunmuştur. İmam-Hatip ve Fen Lisesi’ne devam eden ergenlerin ahlaki olgunluk düzeyinin, Anadolu Lisesi ve Meslek Lisesi’ne devam eden ergenlerden daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Anne ve babalarının çocuk yetiştirme tutumlarını demokratik algılayan ergenlerin ahlaki olgunluk düzeylerinin daha yüksek ve ebeveyn-ergen ilişki niteliğinin daha olumlu olduğu belirlenmiştir. Ergenlerin Aile Aidiyeti ve Kendilik Aidiyeti puanları arttıkça Ahlaki Olgunluk Ölçeği puanlarının da arttığı belirlenmiştir. Ebeveynleriyle olumlu ilişkileri arttıkça ergenlerin ahlaki olgunluk düzeyinin arttığı, olumsuz ilişkileri arttıkça ahlaki olgunluk düzeyinin azaldığı belirlenmiştir. Moral maturity is the individual's adoption of the behavior that emerges by doing a reasonably acceptable judgment with his moral judgment abilities and acting accordingly. Moral maturity is influenced by various factors and in return affects the individual in a variety of ways. One of these factors may be a sense of belonging. A sense of belonging is the determinant of an individual's behavior. And belonging, on the other hand, is influenced by adolescent-parental relationships. In this study, it was aimed to examine the moral maturity and parent-adolescent relationship of adolescents attending secondary education. The study group was made up of students from four different types of schools: Science High School, Anatolian High School, Imam Hatip High School and Vocational High School. The study group included 560 adolescents, 313 girls and 247 boys between the ages of 15 and 18 who volunteered to participate in the study. The Moral Maturity Scale and Quality of Parent-Adolescent Relationship Scale were used to collect study data. Moral maturity levels of adolescents were analyzed according to their parents' education level, profession, and parenting attitudes. The distribution of normality of the data was examined. Accordingly, t-Test, One-way Variance Analysis (ANOVA) were used in the data analysis. The relationship between the measuring sets was analyzed using the Pearson correlation coefficient. As a result, it was determined that the Moral Maturity Scale scores of adolescents were not significantly affected by the educational status and professions of their parents. The difference between parents' attitudes and Moral Maturity Scale scores was significant for adolescents. It was determined that the moral maturity level of adolescents attending Imam-Hatip and Science High School was higher than that of adolescents attending Anatolian High School and Vocational High School. It was determined that the moral maturity levels of adolescents who perceived their mothers and fathers' child-rearing attitudes as democratic were higher and the quality of parent-adolescent relationships was more positive. The Moral Maturity Scale scores of the adolescents who define their parents democratically are significantly higher than those of the adolescents who define their parents as oppressive/authoritarian and overprotective. It was determined that as the negative relations of adolescents with their parents increased, their moral maturity levels decreased and as the adolescents' positive relationships with their parents increase, their moral maturity levels increase,