Kentsel eksosistem servislerinin haritalanması ve analizi: Aydın İli Efeler İlçesi Örneği

Abstract

Tüm dünyada hızla artan insan nüfusu ve taleplerin karşılanmasına yönelik olarak artan kentleşme, endüstriyelleşme gibi süreçler, doğal kaynaklar üzerindeki baskıyı arttırarak, aşırı kullanım ve tahribe neden olmaktadır. Doğal kaynaklar üzerindeki baskılar ise ekosistemleri ve ekosistemlerden sağlanan servisleri etkilemektedir. Bu kapsamda, bu çalışma ile göçlerle hızlı ve plansız biçimde kentleşen Aydın ili Efeler merkez ilçesinde potansiyel ekosistem servisleri haritalanarak 1990-2017 yılları arasında meydana gelen değişimler analiz edilmiştir. Çalışmada 1990 ve 2018 yıllarına ait CORINE alan kullanım/arazi örtüsü (AKAÖ) haritaları ile 1990 ve 2017 yıllarına ait Landsat TM ve Landsat 8 uydu görüntüleri kullanılmıştır. Her bir tarih için küresel iklim düzenlenmesi (karbon depolama) ve mikro-klimanın düzenlenmesi (arazi yüzey sıcaklığı-AYS) ve ekolojik bütünlük ekosistem servisleri haritalanmıştır. Çoklu ekosistem servislerinin analizinde kullanılan ekosistem servisleri indeksi ile 1990-2017 yılları arasında meydana gelen mekansal-zamansal değişimler kent-kır geçiş analizleri ile incelenmiştir. Sonuç olarak, Aydın ili Efeler ilçesinde 1990 ve 2017/2018 yılları arasında batı-doğu yönünde önemli bir kentsel yayılmanın yaşandığı bulunmuştur. Ancak ilçe geneli ve kent-kır geçiş zonlarında kentleşmeye kıyasla, tarım alanları ve doğal/yarı doğal alanlarda yer alan bitki örtüsünde meydana gelen artışın, potansiyel ekosistem servisleri üzerinde daha olumlu bir etkiye sahip olduğu anlaşılmıştır.