Kentsel Dönüşümün Nüfusun Sosyo-Ekonomik Yapısı Üzerindeki Etkileri: Ankara Yenimahalle Örneği

Abstract

Kentsel alanlar, sürekli değişen ve yaşayan canlı sistem veya organizmalardır. Bu değişim kentleri fiziksel, sosyo-ekonomik ve kültürel yönlerden yeniden şekillendirmektedir. Türkiye’de kentsel dönüşüm olgusu fiziksel müdahaleler olarak algılanmakta, bunun kent nüfusunun sosyo-ekonomik yapısı üzerindeki etkisi ise yeterince incelenmemektedir. Bu değişim ve dönüşüm süreci Ankara üzerinden irdelendiğinde; kentsel alanda çarpık kentleşme ve gecekondulaşmanın etkisiyle büyük ölçekli toplumsal ve mekânsal dönüşüm yaşanmıştır. Kentsel dönüşüm konusunda ülkemizdeki ilk örnekler, 1980’lerin ikinci yarısında Ankara’da ortaya çıkmıştır. Türkiye’de sanayi sektörüne ucuz işgücü kaynağı sağlanması amacıyla, gecekondu alanlarına farklı bir politika ile yaklaşılmış, bu bakış açısıyla imar af yasaları çıkarılmıştır. Ankara’da eski gecekondu alanlarına genellikle lüks konutlar yapılarak, orta ve üst gelir gruplarının oturduğu alanlar haline gelmiş, gecekonduda oturan alt gelir grubu nüfusun ise başka alanlara taşınmasına neden olmuştur. Bu çalışmada; Ankara Yenimahalle İlçesindeki kentsel dönüşüm projelerinden biri olan Macunköy, Pamuklar ve Mehmet Akif Ersoy Mahallelerindeki kentsel dönüşüm alanında dönüşümün nüfusun sosyo-ekonomik yapısı üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Bu mahallelerde oturmaya devam eden eski gecekondu sahiplerinin oranının yaklaşık % 70-90’larda olması, bu projenin Ankara’da ve ülke genelinde daha önceki kentsel dönüşüm projelerinden farklılığı gösterilmiştir.Urban areas are the living system or organisms that are constantly changing and living. This change reshapes cities from physical, socio-economic and cultural aspects. The phenomenon of urban transformation is perceived as physical interventions, but the effect on the socio-economic structure of the urban population is not examined sufficiently in Turkey. When this process of change and transformation is examined through Ankara; large-scale social and spatial transformations were experienced with the effect of bad construction and  squatters in the urban area. The first examples of urban transformation in Turkey came out in Ankara, the second half of the 1980s. To provide cheap labor in order to supply the industrial sector in Turkey, it has been approached with a different policy to the squatter housing areas, zoning amnesty laws were removed from this perspective. In Ankara, the old squatter areas are usually made up of luxury residences, which are the areas where the middle and upper income groups reside and the lower income group living in the squatter caused the population to move to other areas. In this study; the effects of urban transformation on the socio-economic structure of the urban transformation area of Macunköy, Pamuklar and Mehmet Akif Ersoy neighborhoods, one of the urban transformation projects in Ankara Yenimahalle District, are investigated. About 70-90% of the old squatters who continue to live in these neighborhoods showed that this project was different from previous urban transformation projects in Ankara and throughout the country.