OECD ÜLKELERİNDE SAĞLIK HARCAMALARININ BELİRLEYİCİLERİ: PANEL VERİ ANALİZİ

Abstract

Kalkınmanın temel göstergelerinden biri olan sağlık harcamalarının ülke ekonomileri açısından önemi son derecede fazladır. Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri ne olursa olsun çeşitli sağlık sorunları ile karşılaşılmakta ve sağlık harcamalarına daha fazla harcama yapılmaktadır. Sağlık harcamaları, sağlıkla ilgili tüm mal ve hizmetler için hem kamu hem de özel harcamaların toplamı olarak tanımlanmaktadır. Sağlık harcamalarının artması bireylerin yaşam süresini ve kalitesini olumlu yönden etkilemektedir. Temelde ekonomik, teknolojik, sosyal ve kültürel faktörlerin sağlık harcamalarını artırdığı söylenebilir. Sağlık harcamalarındaki artış, bireylerin yaşam süresi ve beklentisini de arttırmakta ve böylece ekonomik büyümenin de gerçekleşmesine katkı sağlamaktadır. Sağlık harcamalarının, ülkelerin gelir ve refah düzeyi, iş gücü verimliliği ve beşeri sermaye faktörlerinin üzerinde doğrudan etkisi bulunmaktadır. Ayrıca, sağlıklı kişilere sunulan eğitimin çıktıları daha görünür olacak, sağlıklı kişiler çalışma hayatlarında daha uzun ve başarılı bir süreç geçirecek ve böylelikle kişilerden daha uzun süreli faydalanılacaktır. Sağlık harcamalarını dolayısıyla sağlıkla ilgili çeşitli çıktıları etkileyen en önemli faktörler, ülkelerin sağlık sistemleri ve bu sistemlerin sahip olduğu özelliklerdir. Sağlık hizmetlerinin sunumu ile birlikte sağlık harcamalarının finanse edilmesinde kullanılabilecek yöntemler de önemlilik arz etmektedir. Bu çalışmada, 18 OECD ülkesinde sağlık harcamalarının belirleyicileri panel veri yöntemi kullanılarak 2000-2015 dönemi itibariyle araştırılmaktadır. Bağımlı değişken olarak kişi başına sağlık harcaması; bağımsız değişken olarak da kişi başına reel gelir, doğumda yaşam beklentisi, 65 yaş ve üstü nüfus, kaba doğum oranı ve nüfus artışı değişkeni kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar, kişi başına sağlık harcamalarının sırasıyla kişi başına reel gelir, doğumda yaşam beklentisi, 65 yaş ve üstü nüfus ve kaba doğum oranı tarafından belirlendiğini ortaya koymaktadır.