The use of indicator species in nature management and policy making. The case of invertebrates in Flanders (Northern Belgium)

Abstract

In Vlaanderen, net zoals in de meeste andere NW-Europese landen, zijn natuurbehoudsbeslissingen vaak niet gebaseerd op ecologische argumenten. In het beste geval worden zulke beslissingen genomen op basis van de aanwezigheid van bepaalde biotopen [d.i., gebiedsgericht] of op basis van het behoud van ecologische processen. Soort-specifieke informatie is, tot op heden, slechts zelden gebruikt bij het evalueren of selecteren van gebieden of in natuurbeleidsdomeinen. Er is echter een toenemende interesse voor het gebruik van soorten als instrumenten of als doelen in het natuurbehoud in Vlaanderen. Het gebruik van short-cut concepten zoals indicatorsoorten is bijzonder aantrekkelijk, maar tegelijkertijd problematisch omdat hun doeltreffendheid vaak enkel verondersteld wordt, maar zelden getest. Bovendien is een enkele indicatorsoort zelden in staat om alle ecologische behoeften van een groot aantal andere soorten of een groot deel van de abi- otische biotoopkarakteristieken te omvatten. Daarom werd recent het gebruik van een multi-soortenaanpak in verschillende natuurbehoudstoepassingen voorgesteld. Ongewervelden vormen 75% van alle biodiversiteit, maar worden vaak over het hoofd gezien als mogelijke instrumenten of doelen in het natuurbehoud. Het feit dat vele ongewervelden echter een smalle niche innemen, biotopen op een kleine schaal gebruiken, weinig mobiel zijn en snel reageren op veranderingen in hun omgeving, maakt hun ‘informatie-inhoud’ complementair aan die van beter gekende soorten zoals vogels, zoogdieren of planten. In de verschillende hoofdstukken van deze thesis wordt nagegaan in welke mate het gebruik van [multi-]soorten informatie een meerwaarde kan zijn voor het natuurbehoud en –beleid in Vlaanderen. De aandacht gaat daarbij vooral naar ongewervelden in het algemeen en naar dagvlinders in het bijzonder, die hier als modelorganismen gebruikt worden.