İKİ FAZLI ZEYTİNYAĞI İŞLETMELERİNDE OLUŞAN PİRİNA ÖZELLİKLERİNİN ZEYTİN ÇEŞİDİNE BAĞLI OLARAK DEĞİŞİMİ

Abstract

Öz: Zeytinyağı üretiminde kullanılan üç fazlı üretim yöntemi, oluĢan atıksuyun bertarafındaki zorluklar nedeniyle, iki fazlı üretim yönüne kaymaktadır. Ġki fazlı iĢletmede oluĢan pirina neminin, üç fazlı sistemde oluĢan pirinaya kıyasla yüksek olması, pirinayı iĢleyen tesisleri etkilemektedir. OluĢan iki fazlı pirinanın miktarı ve nem oranı, iĢlenen zeytinin özelliğine bağlı olarak değiĢmektedir. Bu çalıĢmada, zeytin çeĢidine göre oluĢan pirina miktarı ve nem oranı, kütlenin korunumunun esas alındığı bir hesap yöntemi kullanılarak tahmin edilmiĢ ve Türkiye " de yaygın olarak yetiĢtirilen yağlık zeytin çeĢitleri olan Gemlik, Uslu, Kilis, Ayvalık, Memcik ve Erkence zeytinleri için bir değerlendirme yapılmıĢtır. OluĢacak pirina miktarı, zeytinin yağ, nem ve katı madde içeriğine ve malaksasyon aĢamasında eklenen su miktarına bağlıdır. Ġncelenen zeytin çeĢitleri için, 1000 ton zeytin iĢlenmesi durumunda, oluĢacak pirina miktarının, malaksöre su ilave edilmemesi durumunda yaklaĢık 630 ile 790 ton arasında, pirinanın nem oranının ise %48-71 aralığında olacağı tahmin edilmiĢtir. Malaksöre su ilave edilmesi ve seperatör sularının da pirinaya eklenmesi durumunda ise pirina miktarının, 730-890 ton aralığına, pirina nem oranının ise %55-74 aralığına yükseleceği tahmin edilmiĢtir. Pirinaların kuru madde oranı değerlendirildiğinde ise, 1000 ton zeytin iĢlenmesi ve oluĢan pirinanın kurutulması durumunda, yakıt olarak kullanılabilecek pirina miktarının en düĢük 225 ton ile Gemlik zeytininin, en yüksek 330 ton değeri ile Kilis zeytininin iĢlenmesi durumunda elde edileceği tahmin edilmiĢtir. Abstract: Production method of olive oil is shifting to the two-phase production due to the difficulties of treatment of wastewater occurred in three-phase production. On the other hand, the fact that humidity of pomace produced in two-phase system is higher than that of pomace in three-phase system, affects pomace facilities. Moisture rate, quantity and properties of pomace generated in two-phase production vary according to olive cultivar. In this study, Gemlik, Uslu, Kilis, Ayvalık, Memcik and Erkence olives, which are widely grown in Turkey, characterization of pomace generated in two-phase production is investigated. Furthermore, variation of humidity content and amount of pomace generated according to olive cultivar is estimated by a method based on conservation of mass. Amount of generated pomace depends on oil, humidity and solids content of olive and amount of water added during malaxer stage. When 1000 tons of olives are processed, it is predicted that about 630 to 790 tons of pomace will be