Regional policy of the European Union

Abstract

The author analyses the development of the European Union?s regional policy since 1988 and possible changes that could occur after the eastward enlargement. He examines Delors I and Delors II budgetary packages, covering the period 1988-2000, main principles and objectives, their changes over time and instruments of conducting the policy - Structural Funds. The author also analyses the preparations for enlargement within the scope of Agenda 2000 report, its contents, negotiation process for its adoption and changes made by it. At the end, he examines the effect that regional policy has made so far and possible obstacles for the forthcoming enlargement.Ekonomski i socijalni dispariteti unutar Evropske unije su ocigledni i vrlo znacajni. Glavno mesto zauzimaju strukturni problemi, a medju njima su najznacajniji regionalni dispariteti, tj. razliciti nivoi ekonomskog razvoja medju regionima Unije. Autor analizira nastojanja EU da ove disparitete ublazi, odnosno smanji regionalne razlike putem regionalne politike. Autor pocinje clanak analizom budzetskog paketa Delor I koji pokriva period od 1988. godine do 1993. godine. Ovaj period predstavlja prekretnicu u razvoju regionalne politike na komunitarnom nivou. U ovom periodu je i nastala regionalna politika kakvu je danas poznajemo. Tada su formulisani principi i ciljevi vodjenja politike i povezani su ciljevi sa raspolozivim instrumentima za njeno sprovodjenje, tj. sa strukturnim fondovima. Nakon toga autor nastavlja sa analizom Delor II paketa pokrivajuci period 1994-1999. Delor II paket je dao novi podsticaj razvoju regionalne politike povecanjem raspolozivih sredstava, stvaranjem novog strukturnog fonda i stvaranjem kohezionog fonda. Ovaj segment se zavrsava razmatranjem efekata regionalne politike u ova dva budzetska perioda, dajuci primere cetiri najnerazvijenije clanice EU i njihovog ekonomskog razvoja u ovom periodu. U isto vreme autor iznosi argumente za i protiv teze da je regionalna politika imala uticaj na njihov ekonomski razvoj. Posebnu paznju autor posvecuje reformama koje Unija sprovodi u oblasti svojih unutrasnjih politika u okviru priprema za predstojece prosirenje na Istok. U ovom segmentu je analizirana Agenda 2000, koja je usvojena 1999. godine. Analiziraju se delovi ovog dokumenta koji se bave budzetskim pitanjima, reformom zajednicke poljoprivredne politike i reformom strukturne politike. Autor analizira proces nastanka ovog dokumenta od momenta njegovog predlaganja od strane Komisije, tokom pregovora, do momenta njegovog usvajanja na Samitu u Berlinu 1999. godine. Nakon toga su opisane promene koje je Agenda 2000 donela u oblasti strukturne politike, pre svega izmenom ciljeva i povecanja raspolozivih sredstava. Autor analizira i sta je do sada postignuto u nameri da se smanje regionalne razlike medju regionima Unije. Razmatrani su primeri Spanije i Grcke koje su smanjile razliku za prosekom EU za 9-10 procentnih poena, i Portugala koji je taj jaz smanjio za 17 procentnih poena. Poseban je slucaj Republike Irske, koja je 1988. godine bila u zaostatku sa 63.8% proseka EU da bi 2000. godine dostigla nivo od 118.9% proseka EU. Za razliku od nekih analiticara koji smatraju da je ovo smanjenje jaza najvecim delom rezultat regionalne politike EU, drugi dovode u sumnju da je doslo do bilo kakve konverzije, negirajuci u isto vreme bilo kakav uticaj regionalne politike na ceo proces. Autor ovog clanka zakljucuje da uticaj regionalne politike na razvoj jedne zemlje ne treba precenjivati, ali u isto vreme ni potcenjivati, da je veoma tesko izracunati uticaj regionalne politike izolovano od drugih faktora koji uticu na ekonomski rast, ali i da bi bez postojanja komunitarne regionalne politike taj rast bio manji. U poslednjem delu clanka analiziran je uticaj koji prosirenje Unije na Istok moze da ima na regionalnu politiku, zbog cega i na koji nacin ce regionalna politika biti promenjena da bi istocno prosirenje bilo prihvatljivo kako za Uniju tako i za nove clanice. Glavni problem sa kojim se Unija suocava u vezi s prosirenjem je lose stanje u kome se nalaze ekonomije zemalja kandidata i njihov veliki broj. Zavrsavajuci svoje istrazivanje autor ukazuje na neke moguce pravce reforme regionalne politike, zakljucujuci da bez obzira kako ce izgledati u buducnosti, regionalna politika ce ostati pokazatelj dokle je dosao proces produbljivanja evropske integracije.