Gayrimüslim Osmanlı vatandaşlarının hukuki durumuna ilişkin bir değerlendirme

Abstract

Çok uluslu bir devlet olan Osmanlı İmparatorluğunda, insanlar bugünkü anlamıyla milliyet ayrımı yapılmaksızın sadece mensup oldukları dinlere göre gruplara ayrılmış ve bu çerçevede, halkın neredeyse yarısını oluşturan Yahudiler, Ermeniler ve Rumlar kimliklerini yitirmeden ve müslüman olmaya zorlanmadan devlet sona erene kadar birlikte yaşamışlardır. Bir İslam Devleti olan Osmanlı Devletinde, klasik dönemde müslüman olmayan gruplar İslam hukukunun kurallarına uygun olarak zimmet antlaşması kapsamında İslam güvencesinden yararlanmışlardır. Tanzimat döneminde yapılan düzenlemelerle halk arasında eşitlik sağlanmaya çalışılırken, zimmet kurumuna ilişkin bir çok kural değiştirilmiştir. Araştırmamızda gayrimüslim vatandaşlarının kamu hukuku ve özel hukuk alanlarında durumu bazı arşiv belgelerinin ışığında incelenecek, son olarak Tanzimat döneminde getirilen yeniliklere değinilecektir