Academic Mobbing in Turkey and Suggestions for Solutions: Content Analysis of Graduate Theses

Abstract

Dunyada farkli sektorlerde etkisini gosteren kuresellesmenin getirdigi etkiler, akademide de kendini rekabet, azalan is guvenligi ve akademisyen dayanismasi ve degisen yonetim anlayisi seklinde gostermis, akademisyenler ogretim ve arastirma yapmak arasinda bir denge kurma baskisini uzerlerinde hissetmislerdir. Bu donusum, akademik ortamda kacinilmaz olarak, Foucault'nun da acikladigi gibi "gucu uygulayan" ve "guce maruz kalan" seklinde iki kavrami daha da belirgin kilmis, taraflarin surtusmesine meydan vermis ve bu da mobbing vakalarini beraberinde getirmistir. Bu calismanin amaci, Turkiye'de akademide mobbing konusunda simdiye kadar yazilmis olan tum yuksek lisans ve doktora tezlerini derleyerek konu ile ilgili gelinen noktayi ve yapilmasi gerekenleri saptamak ve bir referans noktasi olusturmaktir. Haziran 2017 tarihinde, anahtar kelimelerle Yuksekogretim Kurulu (YOK) Baskanligi Ulusal Tez Merkezi uzerinde yapilan tarama sonucunda, simdiye kadar degisik sektorlerde yasanan mobbingi farkli calisma gruplari arasinda inceleyen 655 teze ulasilmistir. Katilimcilari acisindan incelenen ve 2005-2017 yillari arasini kapsayan 29 tez, akademisyenlerin maruz kaldigi mobbingi konu almis, bunlardan 2006-2016 yillari arasinda yazilmis 26 tez calismaya dahil edilmistir. Bazi bulgulara gore; devlet ve vakif universitelerinde %4-100 arasinda bir magduriyet oranina rastlanmis, daha gencler, bekarlar ve kadinlar, kendini ifade etme, sosyal iliskiler ve iletisim boyutlarinda mobbinge daha fazla maruz kalmis ve bu durum karsisinda sessiz kalmayi tercih etmislerdir. Bunun yaninda, mobbing ile kidem, unvan, orgutsel adalet, guven, baglilik, is tatmini arasinda negatif yonde bir iliski gozlenirken mobbingin orgutsel nedenleri kayirmacilik, zayif liderlik, hasta orgut kulturu, dayanisma ve iletisim eksikligi olarak ifade edilmistir. Calismanin hem gelecekteki arastirmalarin kapsamini belirlemeye hem de akademik mobbing sorununun cozumu icin onlemlerin hizlandirilmasina katki sunacagi dusunulmektedir.