Türkiye’de İslamofobi: Mizah Dergilerinde İslam’ın Temsili

Abstract

Medya, güncel konularda kamuoyunun yönlendirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Batı’daki İslamofobi hakkında birçok çalışma yapılırken Türkiye’de İslamofobi’nin varlığı henüz tartışma konusu olmamıştır. Ancak Türkiye’nin Batılılaşma süreci boyunca güzel sanatların birçok dalında İslam’a ve Müslümanlara dair imgelerin genellikle olumsuz olduğu görülür. Bu makalede İslamofobi kavramının yanı sıra mizah dergilerinin İslam’a ilişkin bu olumsuz imgeleri nasıl oluşturduğu ve beslediği tartışılmaktadır. Çalışmada 1910-2010 arasında yayımlanan mizah dergilerinden rastgele seçilenlerle günümüzde en çok satan mizah dergileri Leman, Penguen ve Uykusuz’un 2014’teki tüm sayıları olmak üzere toplamda yaklaşık 35.500 karikatür içerik analizi ve göstergebilimsel çözümlemeyle incelenmiştir. Elde edilen bulgular İslam veya Müslümanların Batı’daki İslamofobik imgelere benzer bir biçimde sunulduğunu göstermektedir. İslamofobik klişeler genellikle Müslüman bireylerin giyim ve davranışları üzerinden oluşturulmuş ve genellikle Müslüman figürü yobazlık, terörizm, sahtekârlık ve sapıklıkla ilişkilendirilmiştir.