TÜRKİYE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ MEVZUATINDA ERGONOMİNİN YERİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Abstract

Ergonomi sağlıklı ve güvenli bir işyeri ortamı yaratmanın anahtar faktörlerinden birisidir. Daha açık bir ifadeyle ergonomi, çalışanı işe uyması için fiziksel olarak zorlamak değil tam tersine işi çalışana uyacak şekilde tasarlama bilimidir. İş istasyonlarının, ekipmanların ve görevlerin çalışana uygun hale getirilmesi, çalışanın vücudundaki fiziksel stresin azaltılması yanında işten kaynaklanan hastalıkları ve iş kazalarını ortadan kaldırmaktadır. Bu anlamda ergonomi, meslek hastalıkları ve iş kazalarından kaynaklanan sorunları engellemek adına çalışanlar ve iş sağlığı ve güvenliği (İSG) profesyonelleri tarafından doğrudan başvurulan bir çalışma alanıdır. Bu çalışmanın amacı, ergonomi, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatının neresinde olduğunun ve ergonomi ile ilgili çalışmalardan kimlerin sorumlu olduğunun tespit edilmesidir. Bu amaçla yapılan çalışmada ilk olarak Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (eski adıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) resmi web sayfasında yer alan iş sağlığı ve güvenliği mevzuat listesi incelenmiştir. 7 kanun, 112 yönetmelik, 271 tebliğ ve 6 yönerge taranmıştır. Tarama sonucunda ergonomiye doğrudan atıf yapılan 14 yönetmelik ve 1 tebliğ tespit edilmiştir. Ergonomiden bahsedilen mevzuatın 19 farklı yerinde ergonomiye vurgu yapıldığı görülmüştür. “İş Ekipmanları Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” ergonomiye en çok atıf yapan (toplam 4 adet) yönetmelik olmuştur. Çalışmada görülmüştür ki, Türkiye’de ergonomi alanındaki sorumluluklar işveren, işyeri yöneticileri, iş sağlığı ve güvenliği profesyonelleri, çalışanlar ile devletin bazı kurumları arasında paylaştırılmıştır.Ergonomics is one of the key factors in providing a healthy and safe work place. More clearly, ergonomics is the science of designing the work to workers rather than forcing them physically to adapt to the work. Fitting work stations, equipment and tasks to workers may help eliminate occupational diseases and accidents as well as diminish physical stress in worker’s body. In this sense, ergonomics is a study area referenced by workers and occupational health and safety professionals to prevent issues arisen from occupational diseases and accidents. The objective of this study is to determine the place of ergonomics in the work health and safety legislation and who are responsible for the studies related to ergonomics. In the study, the legislation list for work health and safety on the official web pages of The Ministry of Family, Labor and Social Services has been first examined. 7 laws, 112 regulations, 271 notifications and 6 directives have been investigated. 14 regulations and 1 notification directly related to ergonomics have been determined after these investigations. In addition, it is emphasized to ergonomics in 19 different places in these 14 regulations and 1 directive. The Regulation on Health and Safety Conditions in the Use of Work Equipment is found as the most citing regulation to ergonomics (totally 4 times). The study shows that responsibilities in ergonomics area in Turkey are distributed among employers, managers, work health and safety professionals, workers and some government institutions.